ΘΕΣΕΙΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΥΓΡΟΒΙΟΤΟΠΟ ΚΩΛΟΒΡΕΧΤΗ.

της Εύης Σαραντέα Μίχα

Διαχρονική έκθεση της πλούσιας Ιστορίας περιοχής Ν. Αρτάκης-

Ψαχνών Ευβοίας:

1. Μυκηναϊκή Ακρόπολη, στο ύψωμα του Προφήτη Ήλία, πλησίον των Ψαχνών.

2. Ενετικός πύργος (σε απόσταση 400 μ. περίπου Ν. από το Κέντρο Υγείας Ψαχνών, στον αγροτικό δρόμο Ψαχνών- Ν. Αρτάκης).

3. Βάρκα. Θέση νεολιθικού οικισμού, περ. 4.200 π. Χ. (κατά Αδ. Σάμψων), με ίχνη παλαιότερης Νεολιθικής (7η χιλιετία π. Χ. κατά Δ. Θεοχάρη).

4. Μυκηναϊκοί τάφοι κοντά στη θέση Βάρκα. Πρόκειται για μυκηναϊκό νεκροταφείο κατά πάσα πιθανότητα θαλαμοειδών τάφων σε επιμήκη λόφο μεταξύ των θέσεων Μπαϊράμαγας και Βάρκα. Ήδη γνωστό από την δεκαετία του 1960 και σύμφωνα με ενδείξεις και πληροφορίες έχει έκτοτε συληθεί. Η θέση του βρίσκεται περίπου 1 χλμ. Ν από τη θέση του ενετικού πύργου και καταλαμβάνεται πλέον από χοιροστάσια.

5. Γλύφα. Θέση της Πρωτοελλαδικής ΙΙ περιόδου (λίγο πριν από 2.500 χρ. π. Χ.) (Δ. Θεοχάρης 1959).

6. Στη θέση Μπαϊράμ Αγά: Λίθινα παλαιολιθικά εργαλεία και ίχνη οικισμών: γεωμετρικού, αρχαϊκού, κλασικού και ελληνιστικού. (Χρ. Ματζάνας 2004, Ν. Παπακωνσταντίνου 1972).

7. Στην ευρύτερη περιοχή «Δυό Βουνά», σκοτώθηκε ο οπλαρχηγός της Εύβοιας Αγγελής Γοβιός στις 28/3/1822, στη διάρκεια μάχης (Δημ. Φωτιάδης, "Η επανάσταση του '21", 1977, τ. 2, σελ. 206).

8. Βολέρι. Μαρτυρίες δραστηριοτήτων από παλαιολιθικούς νομάδες και κυνηγούς της Παλαιολιθικής εποχής. Τα παλαιότερα άνω των 200.000 ετών (Ε. Σαραντέα- Μίχα 1986, 1992, 1996, Χρ. Ματζάνας 2004, και 2009, Α, Σάμψων 1996, Γαλανίδου 2014, Α. Ντάρλας 1994). Βράχοι πυριτολίθων (τσακμάκια, στουρνάρια--σκληρότατη ύλη). Τόπος διάσπαρτος με υπολείμματα κατασκευής λίθινων εργαλείων από αυτό το πυριτολιθικό υλικό.

Λίθινα εργαλεία ανιχνεύτηκαν έως και την ακτή μεταξύ Υγροβιότοπου και Βολεριού.

9. Μεταξύ Βολεριού και Υγροβιότοπου, σε παραθαλάσσια θέση, στον Ν. όρμο-μυχό του Κωλοβρέχτη, παραδοσιακό καμίνι (μάλλον νεώτερης εποχής, κατά Χρ. Ματζάνα).

10. Βολέρι,θέση «Κανόνι»: Φρυκτωρία ή κλασική οχύρωση.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Καταγράφηκαν 197 περίπου είδη πουλιών προ 20 ετίας, από τον νυν καθηγητή Αιγαίου, ορνιθολόγο Τριαντάφυλλο Ακριώτη.

(Επιμέλεια: Εύη Σαραντέα (εντόπισε το παλαιολιθικό Βολέρι το 1978) και Δρ Χρ. Ματζάνας (αρχαιολόγος-προϊστοριολόγος)