ΚΟΣΚΙΝΑ

Κόσκινα

Καταγεγραμμένο ως Κοσκινά το χωριό στους καταλόγους του Νικολάου Καλογερόπουλου (3/9/1830),  φέρεται να έχει τότε μαζί  με τον παρακείμενο οικισμό Δύστος 21 οικογένειες.

Τα Κόσκινα, που σήμερα έχουν μαζί με τους οικισμούς Αλώνια ή Γκούρθι (πλακόστρωτα αλώνια) και Μαντίληδες περί τους 500 κατοίκους, βρίσκονται στην πεδινή έκταση του βορειοανατολικού τμήματος της λίμνης του Δύστου και έχουν άμεση  πρόσβαση σε αμμουδερή ακτή του Αιγαίου.

Η εντόπια παράδοση θέλει το σημερινό χωριό να δημιουργείται στη θέση αυτή – από τη σύναξη διαφόρων βοσκών ή άλλων κατοίκων του γύρω χώρου – κατά τη μετεπαναστατική περίοδο. Οι πρώτοι του κάτοικοι, που διέμεναν στις θέσεις Παλαιοπήγαδο και Λαχίδια (κτήματα ομώνυμης μονής που από το 1860 βρέθηκαν στα χέρια των ακτημόνων του τόπου), "περνούσαν από κόσκινο" τους υποψηφίους για εγκατάσταση στην περιοχή τους, ώστε  να αποκαλυφθεί το ποιόν τους και να επιλεγούν οι πλέον φιλήσυχοι και φιλόπονοι εξ αυτών. Έτσι, λέγεται, πως το χωριό ονομάστηκε Κόσκινα. Ανάμεσα στους νέους κατοίκους ορισμένοι προέρχονταν από την ορεινή Οκτωνιά αλλά και από άλλα φτωχά σε κλήρο χωριά της Εύβοιας.

Σημαντικό μέρος της εκτάσεως, που ανήκει πλέον στους κατοίκους του χωριού, αγοράστηκε από τους κατοίκους του στα 1918 από τον Αλέξανδρο Κουντόσταυλο. Έως τότε, οι περισσότεροι εξ αυτών εργάζονταν στο απέραντο τσιφλίκι των Κοντοσταυλαίων  ως  ενοικιαστές του ή κολίγοι. Όταν αυτό εγκαταλείφτηκε από τους τσιφλικάδες, οι κάτοικοι των Κοσκίνων – αλλά και άλλων χωριών  της περιοχής – κυριολεκτικά, κατακρεούργησαν το Σαράι καθώς και τα υπόλοιπα κτίρια των πρώην αφεντικών  τους.

Τα Κόσκινα μετά την απελευθέρωση (από το 1836) ανήκαν διοικητικά  στο νεοσύστατο δήμο Δυστίων, στον οποίο παρέμειναν ως το 1912 – οπότε κι έγιναν αυτόνομη κοινότητα. Ξαναεπανήλθαν υπό τη σκέπη του δήμου Δυστίων με την καποδιστριακή συνένωση του 1998.

Ο τόπος όπου σήμερα ευρίσκονται τα Κόσκινα, φαίνεται πως κατοικούνταν  από την προϊστορική εποχή, πράγμα που δηλώνεται από τα διάσπαρτα – στο χώρο – αρχαιολογικά ευρήματα. Έτσι, μέσα στο χωριό, που ταυτίζεται με τον αρχαίο δήμο των Δρυμών της ερετρικής επικράτειας, έχουν βρεθεί: οψιανός (προερχόμενος από τη Μήλο), χειροποίητα όστρακα, θεμέλια κτιρίων  οικισμού αλιέων στους πρόποδες λοφίσκου παρά τον όρμο των Κοσκίνων του Αιγαίου Πελάγους, (τα οποία ανάγονται στην Προϊστορική –Νεολιθική και Πρωτοελλαδική περίοδο), ερείπια αρχαίας πολίχνης στη θέση "Τσύρι", παρά την οδική αρτηρία προς την περιοχή των Ζαράκων, πολλοί τάφοι και πλήθος οστράκων στη θέση "Νέα Κόσκινα" κ.ά. Μάλιστα το παρεκκλήσιο του Αγίου Ανδρέα, που βρίσκεται στην καρδιά των αρχαίων Δρυμών, έχει κτιστεί (το 1873) επί των ερειπίων του ηλιοφόρου θεού Απόλλωνα.

Άλλοι ναοί των Κοσκίνων: Μεταμόρφωση Σωτήρος (καθολικό, 1960), Κοίμηση της Θεοτόκου (παλιό καθολικό ξυλόγλυπτο τέμπλο, 1840 και εντοιχισμένη στην είσοδό του την προερχόμενη από το Δύστο  αρχαία επιγραφή: ‘‘ΧΑΙΡΕΑΣ ΗΘΙΞΕΝΟΥ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΟΚΛΕΑ’’).

Στην περιοχή των Κοσκίνων από το 1988 λειτουργεί στρατιωτική βάση και πεδίο βολής.

Οι κάτοικοι των Κοσκίνων ασχολούνται με: τη γεωργία, την κτηνοτροφία, τις οικοδομικές εργασίες, τις υπηρεσίες, τη βιομηχανική παραγωγή.

Στο χώρο του Δ.Δ. Κοσκίνων δραστηριοποιείται Πολιτιστικός και Αθλητικός Σύλλογος.

Κ.ΜΠΑΙΡΑΚΤΑΡΗΣ