Η “Χορευτική ζωηρότης(!)”

 

Η “Χορευτική ζωηρότης(!)” Αποκριές στη Χαλκίδα του σωτήριου έτους 1904  Έχουν την σεβαστή ηλικία των 92 χρονών τα αποκριάτικα γεγονότα που περιγράφονται ως “χορευτική ζωηρότης” (“Εύριπος”, 2 Φλεβάρη 1904) και δίνουν μιαν χαρακτηριστική εικόνα της Χαλκίδας που στις αρχές του αιώνα πραγματοποιούσε το μεγάλο εκσυγχρονιστικό άλμα. Αποκτούσε ηλεκτρικό ρεύμα, αποκτούσε σιδηροδρομική συγκοινωνία, άρχισε η εγκατάσταση νέων βιομηχανιών, ο διπλασιασμός του ανοίγματος του Ευρίπου με την κίνηση των πλοίων που επέτρεπε, άλλαξε οριακά τη μορφή της. Παραστατική η περιγραφή, ακόμη και ο διαχωρισμός των τάξεων! Γλαφυρή η περιγραφή με αναφορά σε παρέες, οικογένειες, με ονομασίες χορών και άλλα πολλά. Για την καλύτερη πληροφόρηση για την Χαλκίδα του 1904 η περιγραφή και των λαϊκών αποκριάτικων γλεντιών στο επόμενο φύλλου του Ευρίπου, αυτό της 7 Φλεβάρη. Δημ. Δεμερτζης.  “Η Χαλκίς εφέτος χορεύει. Αι απόκρεω παρέρχονται με μίαν αδιάπτωτον οικογενειακήν φαιδρότητα και η Χαλκίς χορεύει και χορεύει με μίαν επιμονήν ιδιαιτέραν. Οι πόδες είνε ανήσυχοι και αι χείρες επίσης, ζητούσαι σώματα, τα οποία να σφίγξουν, τα οποία να παρασύρουν εις την δίνην και τον στρόβιλον, μέσα εις την μέθην της κινήσεως, εις την διονύσειον παραφοράν ενός βαλλισμού. Αν είνε βέβαιον ότι τα δημόσια θεάματα υστερούν κατασταλτικώς εις την ωραίαν νύμφην του Ευρίπου, ως την απεκάλεσαν, και ότι η βασιλεία των κομιτάτων παρήλθε, γίνεται εξ άλλου φανερόν ότι ο χορό ς πλησιάζει προς μία επίζηλον ακμήν, η οποία θα παρουσιάση αν εξακολουθήση την Χαλκίδα μίαν των χορευτικωτέρων επαρχιακών πόλεων. Εντός της εβδομάδος η οποία έληξε χθες εδόθησαν πέντε μεγάλοι οικογενειακοί χοροί, εις τους οίκους των κ.κ. Θ. Ταμβακά, του δικηγόρου κ. Μιχ. Καλλία, του αξιωματικού κ. Ι. Τσαντίλα, του συμβολαιογράφου κ. Γ. Αποστολίδου και χθες την εσπέραν είς χορός μετεμφιεσμένων εις του μηχανικού κ. Ωμπλέ. Μουσική παρακολουθούσα τους χορούς τούτους πότε έν κλειδοκύμβαλον διαμαρτυρέμεναν βραγχνώς κατά των χειρών, αι οποίαι το μαστίζουν και πότε μία μικρά ορχήστρα η οποία αντηχεί, δουλικώς παρακολουθούσα τας ιδιοτροπίας των ποδών. Η εβδομάς δε η από της χθες αρξαμένη έρχεται με υποσχέσεις να συνεχίση αξιοπρεπώς την προηγηθείσαν και νέοι οικογένειαι αλληλοδιαδόχως θα καλέσουν εις τον οικόν των τον χορευτικό κόσμον της Χαλκίδος. Παραπλεύρως όμως προς τας μεγάλος αυτάς χορευτικάς συγκεντρώσεις έχομεν και ζούρ φίξ και απρεμεντί και σουαρέδες κάπως ανεπισημοτέρους όχι όμως ολιγώτερον διασκεδαστικούς. Και οι Χαλκιδείς οι οποίοι διοργανούν εσπερίδας, και σι Χαλκιδείς οι οποίοι φοιτούν καθ’ ωρισμένας ημέρας εις μεταμεσημβρινάς και εις εσπερίδας, εις τα παρατεταμένα τέϊα και τα μεσονύκτια, όταν δεν χορεύουν, ομιλούν δια χορόν και όταν δεν ομιλούν δια τούτον βρίσκουν ώρας και συνομιλούν εις το μάους. Και η Χαλκίς παραδόξως εφέτος χορεύει, χορεύει με μανίαν και κατά μίμησιν ως εάν μετά τας Απόκρεω μία γενική παραλυσία να επρόκειτο να μας πλήξη όλους, ως αν επρόκειτο ο κώδων της Τεσσαρακοστής, ο οποίος θα ηχήση την προσεχή Κυριακήν της Τυροφάγου, ενθυμίζων εις ημάς ότι είμεθα αμαρτωλοί και ότι είνε καιρός εν νηστεία να μετανοήσωμεν, να ήτο κώδων όχι συντελείας των Απόκρεω αλλά του κόσμου. Ένα μόνον εύχομαι να μη κορεσθούν οι Χαλκιδείς ταχέως από τον χορόν και μεταπέσουν εις νάρκην. Εις όλον το διάστημα των Απόκρεω μέχρις ότου ο κώδων της Τυροφάγου προσκαλέση εις μετάνοιαν, οι χοροί ας διατηρηθούν ζωηροί και οι χορευταί δικαίως ας μεθύσκονται με το μποστόν, την γκαβότ με το ισπανικό βήμα και τους τόσους άλλους επώνυμους χορούς εν αδιαπτώτω χορευτική ζωηρότητι.” Ευρίπιος “Δεν διασκεδάζει μόνον η ωρισμένη τάξις των επισήμων χορών, αλλά και ο λαός γλεντά τας ημέρας αυτάς. Αφήκε κάθε συλλογισμόν κάθε άλλην σκέψιν και γελά, γελά με την καρδιά του, τραγουδεί περνά τας ώρας της αναπαύσεώς του μέσα εις περιβάλλον απείρου ζωηρότητος, εντός κύκλου χαράς και ευθυμίας μεγάλης. Εις όλας τας οδούς και αυτάς τας απομεμακρυσμένας του πλατώματος και του φρουρίου ακούει κανείς τώρα κάθε βράδυ, αφ’ ότου μάλιστα ήρχισεν η εβδομάς αύτη της Τυροφάγου, τα συνήθη εκείνα λαϊκά άσματα, τα οποία ουδέποτε θα παραγραφώσιν από την ελληνικήν ανθολογίαν και ο συρτός παρατείνεται μέχρι της πρωίας πολλάκις εν μέσω γενικής φαιδρότητος χωρίς σαμπάνιαν και μπύραν, αλλά με την μπουκάλα με το ρετσινάτο δίπλα εις τα πορτοκάλια ή σε καμμιά πιατέλα με πήτα. Και είνε αι λαϊκαί αύται διασκεδάσεις κατά πολύ υπέρτεραι των επισήμων της καλής μας τάξεως καθόσον εις αυτάς κυριαρχεί μεγαλειτέρα δόσις ανυποκρίτου πραγματικής ευθυμίας. Διοργανούνται εκ του προχείρου με το τίποτε και θεωρείται μεγάλη επιτυχία αν και κανένα μέλος της παρέας γνωρίζει να παίζη μουσικόν τι όργανον. Η προσποίησις εις τους τρόπου ς η εικονική ευθυμία, ο μη φυσικός, αλλά κατ’ ανάγκην γέλως είνε τι άγνωστον εις τα λαϊκά γλέντια, εις τα οποία ανακαλύπτει τις την ευγένειαν την φυσική του λαού και ανασύρει από την καρδιάν του πολυτίμους μαργαρίτας η δε αφέλεια και η οικογενειακή χροιά η παρατηρουμένη εις τας διασκεδάσεις αυτάς είνε τι το οποίον σε ενθουσιάζει και σου δεικνύει τι εύμορφα συναισθήματα έχει κλεισμένο η ψυχή του ανθρώπου του λαού. Ευρίπιος’.