«ΜΝΗΜΕΣ ΕΝΟΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ»
Η συνέντευξη που ακολουθεί, μου παραχωρήθηκε στις 4/4/2006 κάπου εδώ στην Χαλκίδα. Ο άνθρωπος που συνομίλησα μαζί του, έχει άριστη διαύγεια του πνεύματος, καθαρό και μεστό λόγο. Οι θέσεις του σε ορισμένα ζητήματα ίσως ενοχλήσουν λιγάκι. Για προσωπικούς λόγους δεν θα ήθελε να δημοσιοποιηθεί το όνομά
του. Αντ’ αυτού ζήτησε να αποκαλείται: «Ενας Αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας».
Η συνέντευξη περιλαμβάνει 3 ενότητες. Στην πρώτη γίνεται λόγος για την περίοδο της κατοχής αλλα και κατοπινές στιγμές του Ευβοιώτη Αγωνιστή, στη δεύτερη γίνονται αναφορές στην εμφυλιοπολεμική περίοδο και στην Τρίτη μιλά για το Νίκο Ζαχαριάδη και τη σύσκεψη του Βουκουρεστίου το 1968, στην οποία αποφασίστηκε η διάσπαση του ΚΚΕ.
Κ. ΜΠΑΪΡΑΚΤΑΡΗΣ
Συνέντευξη από έναν «Αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας».
Ερ: Θα ήθελα να μου πείτε, πως ονομάζετε, που γεννηθήκατε , που μένετε......
Απ: Γεννήθηκα στην επαρχία της Χαλκίδας, το 1921. Το όνομά μου για ευνόητους λόγους, παρακαλώ να μη δημοσιευθεί. Τώρα μένω στη Χαλκίδα.
Ερ: Θα θέλατε να κουβεντιάσουμε λίγο για το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο;
Απ: Βεβαίως.
Ερ: Πως θυμάστε την πρώτη μέρα του Πολέμου;
Απ: Τότες, δεν είχαμε συναίσθηση για το τι σημαίνει πόλεμος και κυρίως την έκβαση και τις συνέπειες που θα έχει ένας τέτοιος πόλεμος, διότι δεν είχαμε εμπειρία από κάτι τέτοιο.
Την πρώτη μέρα , την 28η Οκτωβρίου 1940, πέρασε πάνω από το χωριό μας ένα σμήνος «Στούκας», τα οποία βγήκαμε στα χαγιάτια και τα χαιρετάγαμε. Τα κοιτάγαμε από περιέργεια!.... Αυτόν τον «διάβολο»!
Λοιπόν, ήμασταν τελείως ακάλυπτοι και δεν μας ένοιαζε να καλυφτούμε, διότι δεν ξέραμε τις συνέπειες, τον κίνδυνο που διατρέχαμε. Ύστερα από λίγη ώρα που είδανε αυτοί ότι ήμασταν ακίνδυνοι στο χωριό, αποσύρθηκαν και δεν ξαναήρθανε.
Ερ: Μετά, που κάποιοι συγχωριανοί σας πήγαν να πολεμήσουν στο Αλβανικό Μέτωπο τι μνήμες έχετε για τη φυγή τους, τις ειδήσεις που παίρνατε , κ.τ.λ.;
Απ: Για τον πόλεμο αυτό ήτανε πανστρατιά του Ελληνικού λαού. Όλοι θέλανε να πολεμήσουν κατά των εισβολών Ιταλών. Δεν περίμενε κανείς τέτοια ομοψυχία του λαού μας σ' αυτόν τον πόλεμο.
Λοιπόν, γνωρίζοντας από το Μέτωπο οι χωριάτισσες φορτωμένες τα πυρομαχικά στην πλάτη τους, βαδίζοντας μέσα στο χιόνι για να βοηθήσουν τους στρατιώτες που πολεμούσαν, αυτό επεκτάθηκε και στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Έπειτα, εκεί στο σιδηροδρομικό σταθμό κάθε φορά ήτανε ένα πανηγύρι και ταυτόχρονα ένα δράμα, δηλ. οι φαντάροι φεύγανε τραγουδώντας και ο λαός τους αποχαιρέταγε με αγάπη και τους εμψύχωνε. Λοιπόν, δικαιολογημένα είχαμε την αίσια έκβαση εκείνον τον καιρό.
Ερ: Κάποιοι συγχωριανοί σας πολέμησαν στο Αλβανικό Μέτωπο; Υπήρξαν θύματα θεολογιστών;
Απ: Ναι, ναι σκοτώθηκαν.
Ερ: Θυμάστε ποιοι ήταν και πως έφθασε αυτό το μήνυμα στο χωριό;
Απ: Ναι, ήτανε τρομερό!..... Ήτανε τρομερό! Ήτανε ένας δάσκαλος, ο Αγγέλου Χαράλαμπος, αν θυμάμαι καλά τ' όνομά του. Αυτός ήτανε έφεδρος Αξιωματικός και σκοτώθηκε το παλικάρι. Ήτανε καλός άνθρωπος, ηθικό παιδί.
Μου φαίνεται πως σκοτώθηκαν κι άλλοι δυο τρεις συγχωριανοί μας, μα δε θυμάμαι τα ονόματά τους.
Ερ: Θυμάστε, μήπως αυτό το σκηνικό με το άγγελμα του θλιβερού μαντάτου;
Απ: Ήτανε συγκλονιστικό, αλλά δεν έπαυε να υπάρχει η ελπίδα για νίκη και το γεγονός το θεωρούσαν σαν μια πατριωτική πράξη, δίχως να διαμαρτύρονται και να λένε: «Γιατί οι πολιτικοί μας ρίξανε εδώ πέρα;» Αντίθετα, βλέπανε όμηρός τους τον εχθρό, ο οποίος ήταν πέρα των συνόρων της Ελλάδας, και ήταν ο κοινός εχθρός όλων των Ελλήνων. Αυτό ήτανε θετικό στοιχείο.
Εγώ είχα δύο αδέρφια που πήγαν στον πόλεμο. Ευτυχώς, γύρισαν σώοι.
Ερ: Όταν - μήνες μετά μας επιτέθηκαν και οι Γερμανοί, πώς νιώσατε τότε;
Απ: Πειστήκαμε τότε ότι ήρθε το τέλος. Ήταν αδύνατο να τους νικήσουμε.
Ερ: Και όταν ήρθε το «τέλος», τι κάνατε εσείς; Καθίσατε με σταυρωμένα χέρια ή υψώσατε το ανάστημά σας και είπατε πως είστε Έλληνες;
Απ: Όχι, δά......
Αρχίσαμε να οργανωνόμαστε.
Ερ: Από πότε;
Απ: Κατά τον Οκτώβρη του '42.
Ήταν που δε βρίσκαμε ούτε χαρούπια να φάμε και συνειδητοποιήσαμε πως πρέπει ν' αρχίσει Αγώνας, Αγώνας πατριωτικός κατά των κατακτητών.
Δεν είχε ταξικό αλλά εθνικό χαρακτήρα, τουλάχιστο στο ξεκίνημα.
Μετά όμως ήρθανε οι Ράλληδες, οι τσολιάδες, με τα φουντάκια τους..... Ήρθανε!.... Και στράφηκαν κατά του Αγώνα μας, που ήταν κατά των εισβολών, Αντικατοχικός και Εθνικός!......
Ερ: Για να μου πείτε, πότε και πως ενταχθήκατε στην Αντίσταση;
Απ: Ε, μόλις ήρθε η Κατοχή, έπεσε και η μεγάλη πείνα, που πέθαινε ο κόσμος στους δρόμους. Τότες, δεν υπήρχαν περιθώρια στάσης, παρά Αντίσταση! Μόνο Αντίσταση κατά των Γερμανών και Ιταλών.
Αρχίσαμε βαθμιαία . Αρχίσαμε με συνθήματα, να ετοιμάσουμε το λαό για Αντίσταση. Το έδαφος ήτανε πρόσφορο για τέτοιες ενέργειες. Όπλα ακόμη δεν είχαμε. Σιγά σιγά προετοιμάστηκε ο λαός και είχαμε αυτό το υπέροχο κίνημα κατά των κατακτητών.
Παρέμβαση: Το οποίο διαρκώς φούντωνε!...
Απ: Όχι μόνο φούντωνε, μα έφτασε στο σημείο το 60% να είναι με το ΕΑΜ.
Παρέμβαση: Ήτανε Παλλαϊκό κίνημα......
Απ: Βεβαίως!
Ερ: Για να μας πείτε, εσείς σε ποιες αντιστασιακές ενέργειες συμμετείχατε;
Απ: Πρώτα πρώτα η μορφή αντίστασης τότε ήτανε η κινητοποίηση του λαού, να είναι έτοιμος για Αγώνα και απεργίες, συλλαλητήρια. Αυτές ήτανε οι πρώτες μας δράσεις. Όπλα δεν είχαμε ακόμη. Γι' αυτό χρησιμοποιούσαμε τα «όπλα» που διαθέταμε: τις κινητοποιήσεις, την αφύπνιση του λαού! Και πράγματι, αυτό το πετύχαμε!
Παρέμβαση: «Ξύπνα , λαέ, κι όλοι λαοί μετά σου, να καθαρίσεις τα καθάρματά σου», που λέει κι ένα τραγούδι.....
Απ: Α-κρι-βώς.
Παρέμβαση: Και περπατάμε......
Απ: Στο βαθμό που προχωρούσε το αντιστασιακό κίνημα. Εμφανίστηκε και ο ΕΛΑΣ έπειτα, ο οποίος αναπτέρωνε το ηθικό του λαού, που έβλεπε να έχουμε και στρατό. Εβδομήντα χιλιάδες στρατό με οργανωτή και ηγέτη τον Άρη Βελουχιώτη!
Ερ: Εσείς, τι γνώμη έχετε για το Βελουχιώτη;
Απ: Ένας υπέροχος Επαναστάτης!
Στο Βουκουρέστι συνάντησα ένα από τα παλικάρια του Άρη και μου έλεγε πως κάθε βράδυ πάσχιζε να κρύβεται μέσα στο τάγμα του, στο λόχο του, να μην τον σκοτώσουνε. Κοιμότανε μια ώρα εδώ, έπειτα σηκωνότανε, πήγαινε πιο πέρα και κοιμότανε.... Και τούτο για να μη μαθεύεται που βρίσκεται και τον χτυπήσουνε. Γι' αυτό είχε φτιάξει κι εκείνη τη φρουρά των «Μαυροσκούφηδων», να τον υπερασπίζονται.
Ερ: Τα Χριστούγεννα του 2005 κουβέντιαζα στη Θεσσαλονίκη με τον 85χρονο Γιώργο Κρικέλη, ο οποίος στα χρόνια του Εμφυλίου υπηρετούσε σε καίριο πόστο του τακτικού στρατού εδώ στην Εύβοια. Λοιπόν, ανάμεσα στα άλλα που μου είπε, εντύπωση μου έκανε ο ισχυρισμός του πως τον Άρη δεν τον έφαγαν στη Ρούμελη αλλά στο Καντήλι μαζί με 5-6 άλλους συντρόφους του. Το γνωρίζετε αυτό; Είναι αληθές;
Απ: Στο Καντήλι της Εύβοιας;
Παρέμβαση: Αυτό ισχυριζότανε. Και μάλιστα, έλεγε ότι αφού τον «έφαγαν» εδώ, κατόπιν τον μετέφεραν απέναντι, στη Ρούμελη. Έχει διαδοθεί κάτι τέτοιο;
Απ: Δεν πιστεύω να είναι έτσι, διότι ένα από τα παλικάρια του Άρη, που βρισκότανε δίπλα του όταν αυτοκτόνησε, διαβεβαιώνει ότι έγινε εκεί πέρα στη Λοκρίδα.
Όχι, δεν μπορεί να ήταν εδώ στην Εύβοια. Όχι.
Μήπως ήτανε ο «Ανάποδος» εδώ; Τι να πώ, δεν ξέρω.
Ερ: Εσείς σε ποιες αντιστασιακές ενέργειες συμμετείχατε κατά την επική περίοδο 1940-44;
Απ: Και στις απεργείς και σ' όλες τις κινητοποιήσεις ήμασταν απανταχού παρόντες.
Θυμάμαι μια φορά που πηγαίναμε στην πλατεία Ιπποδαμείας στον Πειραιά, στο Γιουσουρούμ, το παλιατζίδικο.... Πηγαίναμε τότε στην οδό Ρετζίνα για να κάνουμε μια συγκέντρωση και οι Γερμανοί μας κυνηγάγανε. Μας κυνηγάγανε!.... Για μια στιγμή έρχεται μια κοπέλα 18-20 χρονών και με αρπάζει από το μπράτσο. «Μη λες τίποτε, μου κάνει, προχώρα, γιατί χανόμαστε». Προχωρήσαμε πράγματι αγκαζέ και ξεφύγαμε. Συλλήψεις γίνανε, μα εμάς δε μας πειράξανε, διότι μας βλέπανε σαν ένα αμέριμνο ανδρόγυνο, ζευγαράκι!.....
Μια άλλη περίπτωση, τώρα. Που λές, ήτανε τότε που μας πιάσανε και μας πήγανε φυλακή. Εγώ τότες υπηρετούσα στο σιδηρόδρομο, στον τομέα επισκευής και ελέγχου των οργάνων κινήσεως της μηχανής, που σημαίνει: ταχύμετρο - βασικό για τους Γερμανούς - πιέσεις λέβητος και λαδιού και ιδιαιτέρως η προστασία του ατμολέβητα με τα μανόμετρα και ό,τι άλλο . Το βασικότερο όμως ήτανε το ταχύμετρο.
Ερ: Κάνατε κάποιο σαμποτάζ;
Απ: Όχι. Κάναμε μια απεργία για την κάθοδο των Βουλγάρων στη Θεσσαλονίκη. Ήτανε συμφωνία των Γερμανών με τους Βουλγάρους να τους παραδώσουνε τη Θεσσαλονίκη. Σκοπός τους αιώνιος να βγούνε στη θάλασσα του Αιγαίου. Και όχι μόνο αυτών, μα και των Γιουγκοσλάβων, των Σκοπιανών, των Ρώσων.....
Λοιπόν, κάναμε αυτή τη μεγάλη απεργία. Κρατήσαμε 1.800 άτομα στο εργοστάσιο της περιοχής «Λεύκα» του Πειραιά, το Σ.Ε.Κ. (σημερινός ΟΣΕ), πασχίζοντας με πέτρες να αποτρέψουμε εμείς οι νεολαίοι τους γεροντότερους που είχανε γίνει εργοδηγοί και - λογικό ήτανε - να μη θέλουνε να χάσουνε τη δουλειά τους, να τελειώσουνε με το καλό, να συνταξιοδοτηθούνε. Έ, αυτούς τους αντιμετωπίζαμε με πετροπόλεμο, δεν είχαμε και τίποτε άλλο για να τους αποτρέψουμε....
Λοιπόν σταμπαριστήκαμε και την επομένη μας συλλάβανε οι Γερμανοί και μας περιποιηθήκανε καταλλήλως.
Όμως, είχαμε τέτοιο οργανωμένο κίνημα στο εργοστάσιο, που πετύχαμε να μας τροφοδοτούνε μέσα στη φυλακή με φαγητό από το εργοστάσιο . Μεγάλο πράγμα αυτό. Οργάνωση τρομερή!
Στη φυλακή οι πρώτες 10 μέρες ήτανε δύσκολες, μέχρι να γίνουνε ανακρίσεις και λοιπά.....Μετά, τα πράγματα ήτανε πιο εύκολα.
Ε, περάσαμε και από αυτό το βάπτισμα, μα σαν βγήκαμε έξω, διαρκώς μας παρακολουθούσαν , είχαμε στιγματιστεί.
Λοιπόν, κάποιος από την αστυνομία, που πρέπει να ήτανε οργανωμένος και αγνός Έλληνες, θέλησε να ειδοποιήσει κάποιους από εμάς, ότι κινδυνεύουμε.
Που λές, ειδοποίησε κι εμένα και τι άλλο να έκανα πλέον, βγήκα στο βουνό.
Ερ: Σε ποιες πολεμικές ενέργειες συμμετείχατε εκείνη την περίοδο;
Απ: Συμμετείχα στη μάχη της Ερέτριας, όχι λάθος της Βάθειας. Απότυχε εκεί πέρα, διότι είχανε κινητοποιήσει τα σκυλιά αυτοί και τα κρατούσαν σε εγρήγορση, όλη τη νύχτα κι άμα άρχισαν να ουρλιάζουν, κινητοποιούνταν κι ο στρατός και δεν μπορούσαμε να ενεργήσουμε πολεμικά.
Το ίδιο πάθαμε και στη Στενή. Πήγαμε εκεί, μα δε γινότανε τίποτε και φύγαμε. Στη Σέττα όμως είχαμε πόλεμο. Εκεί πέρα σκοτώθηκαν ένας ή δύο Ρώσοι, Λευκορώσοι. Δύο υπέροχα παιδιά, που ξέφυγαν από τους Γερμανούς και εντάχθηκαν στην Αντιφασιστική Αντίσταση των Λαών.
Ερ: Σε άλλες μάχες;
Απ: Ναι, στο Αλιβέρι, σε αψιμαχίες. Δεν μπορούσαμε να πλησιάσουμε, γιατί αυτά τα χωριά τα είχανε καλά οχυρωμένα κι είχανε σκυλιά. Αυτά, μόλις πλησιάζαμε, άρχισαν το γαυγητό και χανόταν ο αιφνιδιασμός, ο οποίος στον πόλεμο είναι το σημαντικότερο πράγμα.
Ερ: Μάχη Λαμπούσας;
Απ: Και τότε, που λές Κώστα, ήρθε η μάχη της Λαμπούσας. Εκεί τα πράγματα ήτανε διαφορετικά. Εκεί δεν είχες να κάνεις με σκυλιά, αλλά πόλεμο κανονικό! Όμως, είχε προηγηθεί μια άλλη μάχη, στις Κονίστρες. Εκεί ήτανε μόνο Γερμαναράδες με έναν διερμηνέα.
Λοιπόν, τα παλικάρια, εμείς που είχαμε πάει εκεί για ψωμί, τους περιμέναμε έξω από το χωριό για δυο τρείς ώρες μέσα στο λιοπύρι και όταν ήρθαν, τους διαλύσαμε μέσα σε δύο τρία λεπτά. Σχεδόν, διαλύθηκε το τμήμα. Ένας αν ξέφυγε. Οι άλλοι σκοτώθηκαν. Πιάσαμε μόνο το διερμηνέα αιχμάλωτο και τον παραδώσαμε στη διοίκησή μας. Δεν ξέρω τι απέγινε.
Ερ: Μήπως αυτός ο διερμηνέας ήτανε και πληροφοριοδότης σας;
Απ: Δεν το γνωρίζω, μα ήταν εύκολο να φτιάξεις Πατριώτες ανα πάσα στιγμή, αρκεί να βρισκόταν η κατάλληλη ευκαιρία.
Ερ: Για να δούμε το ζήτημα της μάχης της Λαμπούσας που ήτανε από τις σημαντικότερες στην Εύβοια και συμμετείχατε και ο ίδιος. Τι θυμάστε από αυτή τη μάχη;
Απ: Η μάχη αυτή οργανώθηκε από μέρες ολόκληρες και μάλιστα πολύ καλά.
Καθ' οδόν είχανε τοποθετηθεί φρουρές, παρατηρητήρια, για να ειδοποιούν τι συμβαίνει ανα πάσα στιγμή, που βρίσκεται η φάλαγγα και να ήμαστε ενημερωμένοι.
Από την άλλη, ο στρατός μας είχε πιάσει τα πόστα στη Λαμπούσα δεξιά κι αριστερά κι όταν έφθασε η γερμανική φάλαγγα, το χτύπημα ήτανε ακαριαίο. Και μόνο έτσι φέρνεις αποτέλεσμα με χτύπημα αιφνιδιαστικό και ακαριαίο. Εκεί, σκοτώθηκε και το παλικάρι μας ο Βασίλης ο Μήτρου, το Γυφτάκι.
Ερ: Πως σκοτώθηκε το «Γυφτάκι»;
Απ: Εγώ ξέρω τούτο: Τους Γερμανούς που ήτανε μέσα στ' αυτοκίνητα, τους θέρισαν όλους. Χτυπάγανε με συγκεντρωτικά πυρά προς αυτούς. Λοιπόν, άλλοι τραυματίζονταν, άλλοι πέφτανε εκεί πέρα να καλυφτούνε. Ένας Γερμανός, που ήτανε τραυματίας αλλα το ένα του χέρι το είχε στη σκανδάλη του όπλου του και βρισκότανε επάνω σ' ένα καμιόνι, καιροφυλακτούσε. Ο Μήτρου, που λές, ανέβηκε πάνω στο καμιόνι ν' αρπάξει ένα οπλοπολυβόλο. Καθώς έπιασε το βαρύ όπλο να το σηκώσει στους ώμους του, ο Γερμανός τον έριξε και του θέρισε την κοιλιά. Τόνε πέρασε ριπή και τόνε θέρισε.
Αυτή την πληροφορία , την εκδοχή, μας την διηγήθηκαν μια δυο ώρες αργότερα οι συμπολεμιστές μας που βρίσκονταν εκεί κοντά του.
Ερ: Στο πεδίο της μάχης βρέθηκαν και αρκετές λίρες και άλλα χρυσαφικά, γιατί λέγεται πως στην αποστολή υπήρχαν και Κυμαίοι - και ανάμεσά τους η πανέμορφη Μαρία Παυλίδου - οι οποίοι είχανε μαζί τους και αρκετό χρυσό. Γνωρίζετε κάτι επ' αυτού;
Απ: Όχι, δεν τα ξέρω αυτά.
Ερ: Έχει ακουστεί ότι κάποιοι κάτοικοι του Νεοχωρίου πλούτισαν από τη μάχη. Κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν ότι μετά τη μάχη ομάδες ανταρτών συγκέντρωσαν σημαντικό μέρος του θησαυρού και του οπλισμού που μετέφερε η γερμανική φάλαγγα στο χωριό Αχλαδερή και στη συνέχεια κατευθύνθηκαν προς την περιοχή της ορεινής Κύμης. Γνωρίζετε κάτι πάνω σ' αυτό το ζήτημα;
Απ: Δεν άκουσα ποτέ κάτι τέτοιο.
Ερ: Εσείς ρισκάρατε τη ζωή σας αρκετές φορές. Αυτή η πράξη αυτοθυσίας σας από πού απέρρεε; Γιατί αυτοθυσιαζόσαστε εκείνη την περίοδο;
Απ: Διότι η χώρα μας κατεχόταν από δύο ξένα στρατεύματα. Τι άλλο χρειαζόταν ένας νεολαίος για να εξεγερθεί, να πάρει το όπλο!
Ερ: Όμως, οι άλλοι που δεν πήραν το όπλο για τη Λευτεριά της πατρίδας, αλλά συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς, μετά σας «δόξασαν», κυνηγώντας σας. Πως νιώσατε απ' αυτή τους τη στάση εσείς ένας πολεμιστής των κατακτητών;
Απ: Για επαναλάβετε την ερώτηση.
Ερ: Εσείς, κύριε Αγωνιστή, πολεμήσατε τον κατακτητή με πάθος, με ανιδιοτέλεια, με αυταπάρνηση, με θάρρος ανυπέρβλητο, σε συνθήκες τραχιές και απάνθρωπες. Και όμως, λίγους μήνες μετά, αφού τον Οκτώβρη του '44 ξεκουμπίστηκαν οι Γερμανοβούλγαροι από την Ελλάδα, βρεθήκατε κυνηγημένοι. Πως νιώσατε τότε;
Απ: Προδομένοι! Προ - δο - μέ - νοι!....
Η αιτία εδώ, για τούτο το νέο κακό, ήτανε οι ξένες δυνάμεις, οι οποίες οδήγησαν το λαό σε εμφύλιο πόλεμο. Πρώτα πρώτα, η συμφωνία του Τσόρτσιλ με το Στάλιν που έγινε στη Μόσχα, προέβλεπε το 80% της επιρροής στην Ελλάδα να είναι υπόθεση της Αγγλίας και το 20% της Ρωσίας. Αυτά ήτανε στρατηγική θέση των μεγάλων. Και μάλιστα, η Μεσόγειος ν' ανήκει στους Άγγλους!
Η τακτική τους, λοιπόν, ήταν: «Διαίρει και βασίλευε»!
Ε, που λες Κώστα, αυτοί για να το επιτύχουν, κατά πρώτον είχανε τη μαγιά των «Τσολιάδων», των «Ταγματασφαλιτών». Είχανε τη μαγιά και πάνω στη μαγιά χτίζανε, όσο θέλανε. Είχανε την προπαγάνδα, είχανε τους «Χίτες» με τις κάμες μέσα στην μπότα, είχανε την «αφρόκρεμα» της κοινωνίας, όλα τα «καλά» παιδιά: μαυραγορίτες, καταδότες κ.τ.λ.
Από την άλλη πλευρά είχαμε την «τρέλα» του Ζαχαριάδη και τους λαθεμένους χειρισμούς της ηγεσίας που μπέρδευε τα πράγματα και αποπροσανατόλιζε το λαό. Έκανε «συσκότιση» κάθε φορά, που έφθανες στο σημείο να λες: «Πού το πάει; Πού το πάει ο Ζαχαριάδης;» Και μέχρι να καταλάβεις κάτι, αμέσως φύτρωνε νέο ζήτημα και χανόσουν! Μπέρδευε και ταλαιπωρούσε όλο το λαό.
Ερ: Εσείς, αναφέρετε μέσα σ' ένα κείμενό σας πως μετά την Κατοχή, κυνηγηθήκατε. Πως αισθανθήκατε τότε;
Απ: Κρυμμένος, ήμουνα τότε.....
Ένιωσα όπως όλοι οι Αγωνιστές του '21, που λέγανε: «Οι κερατάδες μας πουλήσανε». Προδομένοι νιώσαμε, όπως τα παλικάρια του '21.
Έτσι όπως αυτοί κατά τη Βαυαροκρατία, σαν κάθονταν στα καφενεία σκιάζονταν και λέγανε: «Να, τώρα θα 'ρθει η σειρά μου, να με πιάσουνε, να με περάσουνε από την καρμανιόλα», έτσι και τώρα - όσοι πολεμήσαμε τους Γερμανούς - δε βρίσκαμε πουθενά ησυχία!.... Κι όλο γέμιζαν τα κρατητήρια, οι φυλακές, τα ξερονήσια!..... Και τα εκτελεστικά αποσπάσματα κάνανε «χρυσές» δουλειές!....
Ένα δράμα σκέτο! Ένα δράμα φοβερό για τον περήφανο λαό μας!....
Δράμα, σου λέω Κώστα. Όμως, πίσω απ' όλο αυτό το παιχνίδι βρίσκονταν οι βρομιάρηδες οι Εγγλέζοι και οι Αμερικάνοι.
Ερ: Δεν είπατε πρίν πως τα κάνανε πλακάκια με τους Ρώσους, πως κάνανε «καλή» μοιρασιά;
Απ: Ναι, η μοιρασιά έγινε στη Μόσχα το '43.
Ερ: Για να περάσουμε τώρα σε μια όμορφη στιγμή του Έθνους, στη μέρα της Απελευθέρωσης. Πως τη θυμάστε;
Απ: Εμείς τότε μπήκαμε ελευθερωτές στην Κύμη. Ο δρόμος, που μπήκαμε μέσα στην πόλη, ήτανε στρωμένος με δάφνες!
Εγώ, τότε, υπηρετούσα στην Εθνική Πολιτοφυλακή. Σαν μπήκαμε στην Κύμη, δεν πειράξαμε κανέναν, κα-νέ-ναν! Ήτανε συμφιλιωτική η πολιτική μας.
Μια φορά πιάσαμε ένα δοσίλογο, συνεργάτη των Γερμανών, τον οποίο κρατήσαμε μόνο για μια βραδιά στο κρατητήριο. Αυτή ήτανε η μοναδική τιμωρία που επιβάλαμε εκείνη την περίοδο στην Κύμη.
Ερ: Μπορείτε να μας περιγράψετε λίγο τη σκηνή της εισόδου σας στην Κύμη;
Απ: Μεγαλειώδες η στιγμή της υποδοχής μας! Δεν περιγράφεται!
Εμείς της Πολιτοφυλακής, ήμαστε τότε 18 ως 20 άτομα.
Β' ΕΝΟΤΗΤΑ
ΕΜΦΥΛΙΟΣ
Ερ: Μετά την εθνικοαπελευθερωτική σας δράση στα χρόνια της Κατοχής, ακολούθησαν: διωγμοί, κατατρεγμοί, Εμφύλιος και πορεία προς το νέο Μέτωπο των βουνών της ΒΔ Ελλάδας δια μέσου των βαλτότοπων της λίμνης Κάρλα της Μαγνησίας. Θα μας αφηγηθείτε, κύριε Αγωνιστή, αυτή σας την πορεία προς Γραμμό-Βιτσι, την πορεία σας της ανόδου σας προς το Γολγοθά της συμφοράς, που εν πολλής θυμίζει και την περίφημη «κάθοδο των μυρίων»;
Απ: Που λες, Κώστα, φύγαμε από την Αθήνα (από τον Πειραιά) και τραβήξαμε στη Ρούμελη, σε αντάρτικη περιοχή. Κάναμε ΕΝΑ ΜΗΝΑ ακριβώς! ΈΝΑ ΜΗΝΑ! Ο Ζαχαριάδης, τότε, με την κοντοφθαλμία που τον διέκρινε, έλεγε πως θα ξαναβγάλει τον κόσμο να πολεμήσει.
Εμείς, που λές, πήγαμε με καλή οργανωμένη αποστολή, μα από τους οκτώ της ομάδας μου μόνο 4 φθάσαμε στη Ρούμελη!.... Και από τους 4 ο ένας γύρισε στον Πειραιά και τα 'κανε γής μαδιάμ εκεί πέρα. Κατάστρεψε όλη την οργάνωση! Τα κάρφωσε όλα. Ήταν πράκτορας; Τον οδήγησε ο Γούσιας σε πράκτορα; Δεν το ξέρω αυτό.
Ερ: από εκεί αυτή η τρομερή και άγνωστη στους πολλούς οργανωμένη πορεία 2.500 νέων ανθρώπων που είχαν παλέψει για τη Λευτεριά της Ελλάδας, κυνηγημένοι και διωγμένοι πλέον να πασχίζουν να φθάσουν μέσα από βούρκους και ατραπούς στα αετόβραχα της Πίνδου. Αυτήν την επική σας πορεία (παλικαριών και νεανίδων) μπορείτε να μας την αφηγηθείτε, να την ηχογραφήσουμε ζωντανά;
Απ: Θα σταθώ στην Κάρλα.
Παρέμβαση: Αυτό με ενδιαφέρει περισσότερο.
Απ: Ύστερα από το σημείο που αποκολληθήκαμε από τη λάσπη και ξαναπήραμε τη δημοσιά, εκεί που ένα τάνκ πήρε ένα αντιαρματικό βλήμα και γύρισε κατά 180ο ο πυργίσκος του, εξαναγκαστήκαμε και βρεθήκαμε σ' έναν πολύ μεγαλύτερο βούρκο. Έ, περάσαμε κι αυτόν και φθάσαμε στην άκρη της λίμνης. Αυτό έγινε μετά από 18-19 ώρες πορείας, συνεχούς πορείας και μαχών!
Που λές, ξεκινήσαμε από τα Δερβενοχώρια στις 6 η ώρα το πρωί και μας πήρε 3 το επόμενο πρωί, για να περάσουμε την Κάρλα.
Πού να συγκεντρωθούμε 2.500 κόσμος! Πέρασε ώρα πολλή! Πάλεμα, σου λέω, μές το βούρκο! Πάλεμα! Να κολλάς μέσα στη λάσπη και όλο να φωνάζεις: «Ε , συναγωνιστή, έλα να με βοηθήσεις, να βγώ, να ξελασπώσω».
Μόλις φτάσαμε εκεί πέρα, μπαίνουμε μέσα στη λίμνη. Ο Γούσιας είχε έναν υπασπιστή, έναν βοηθό, έναν σύνδεσμο που τον εξυπηρετούσε σε διάφορες δουλειές. Ήτανε φωστήρας και πολύ καλό παιδί. Ήτανε Σλαβομακεδόνας στην καταγωγή και την ώρα που μπήκαμε μέσα στο νερό, έρχεται και μου λέει: «Ντρούζια, ο κόσμος γυρίζει πίσω». «Τι λές; Του κάνω». «Ναι, μου απαντά. Γυρίζει πίσω, στη λίμνη». «Τι λές, του λέω, τώρα ξεφύγαμε από το βούρκο και τα τάνκς, πάλι εκεί θα βρεθούμε; Εκεί, μωρέ, φωλιάζει ο θάνατος, του κάνω»!
Εκείνη τη στιγμή μου ήρθε αστραπιαία το «όπλο» του τραγουδιού, του επαναστατικού τραγουδιού και πιάνω ένα ποίημα του Παλαμά που το είχαμε χιλιοτραγουδήσει στις μέρες, του Αγώνα, κι έλεγε:
«Εμπρός, εμπρός ολόρθοι, ατρόμητοι
μαυρίλα, αστροπελέκι κ.τ.λ. κ.τ.λ.
Μαυροβουνού καπλάνια κι Ολύμπου σταυραετοί»»!
Συγκινούμαι τώρα. Δεν μπορώ.....
Όταν τ' άκουσε ο κόσμος, λες και το περίμενε ως ένεση για να γυρίσει, πίσω, να σωθεί!.....
Που λες, Κώστα, όταν τ' άκουσε ο κόσμος - λές και το περίμενε σαν ήλιο - απότομα, γυρίζουν όλοι πίσω. Μιάμιση ώρα κάναμε να βγούμε μέσα από τη λίμνη.
Ερ: Θυμάστε τα παραλίμνια χωριά που συναντήσατε;
Απ: Βγαίνοντας από το βάλτο, βρεθήκαμε στο Καλαμάκι, στο βορειοανατολικό τμήμα της Κάρλας.
Ήμασταν βρεγμένοι μέχρι το λαιμό, γιατί απέναντι από το Καλαμάκι που βαδίζαμε, μας έκαναν ενέδρα και πέσαμε μέσα στο βούρκο για να σωθούμε.
Μέχρι τη γλώσσα ήμασταν βρεγμένοι και λασπωμένοι. Σαν μπήκαμε έτσι στο χωριό, οι άνθρωποί μας δέχτηκαν στα σπίτια τους, και ήμασταν πολλοί, δυόμισι χιλιάδες κόσμος.
Μόλις αρχίσαμε να στεγνώνουμε λιγάκι, αρχίσανε τ' αεροπλάνα. Είχε , ήδη, ξημερώσει.
Ερ: Μήπως θα μπορούσατε να μας περιγράψετε τη λασπομαχία, όπως μου τη λέγατε πριν ξεκινήσουμε την ηχογράφηση;
Απ: Ήτανε κάτι το τρομερό! Οι κοπέλες είχανε κολλήσει μέσα στη λάσπη! Οι πιο πολλές ήτανε με τα φουστάνια!..... Δεν είχαμε να τις εφοδιάσουμε με ανδρικά, στρατιωτικά, παντελόνια και χιτώνια. Γινόντανε και πρόχειρα, πρόχειρα πράγματα. Δεν ενημέρωναν τον κόσμο, να πάρει - τουλάχιστο - ένα χωριάτικο παντελόνι, να φορέσει, να είναι πιο άνετος.....
Που λές, για να βγείς πέρα από το βούρκο, χρειαζόταν εμψύχωση, τραγούδι. Το μόνο φάρμακο, δηλαδή! Με το τραγούδι κρατηθήκαμε όλο το διάστημα που ήμαστε στο βούρκο. Νερό, λάσπη, γλίτσα!.... Ήτανε η γλίτσα, που είχε έρθει από τα βουνά.... Η γλίτσα.... Γλίστραγες, έπεφτες κάτω, και όταν σηκωνόσουν επάνω, είχες πάρει το νερό από εδώ κι έβγαινε προς τα κάτω.
Το πρόσωπό μας ήταν κατακόκκινο από τη λάσπη. Δυόμισι χιλιάδες κόσμος κατακόκκινος!.... Κι όταν βγήκαμε πέρα, δεν αναγνώριζε ο ένας τον άλλον......
Ερ: Τα μουλάρια σας;
Απ: Δεν έμεινε τίποτε! Τα χάσαμε όλα μέσα στο βάλτο. Μόνο αυτά τα περίφημα άλογα της ίλης του ιππικού του Αρχηγείου της Θεσσαλίας που διοικούσε ο Κώστας ο Καραγιώργης, αυτός ο περίφημος αγωνιστής, δημοσιογράφος, γιατρός.
Παρέμβαση: Ήτανε και Ευβοιώτης.
Απ: Από τα Ψαχνά ήτανε.
Παρέμβαση: Αυτός ο μεγάλος πολιτικός άνδρας που πήγε περίπατο....
Απ: Δεν πήγε περίπατο. Τον έφαγε ο Ζαχαριάδης.
Παρέμβαση: Όλους τους «ζαχάρωνε».
Απ: Όπως το λές.
Παρέμβαση: Επανέρχομαι εκ νέου σ' αυτή τη σκηνή του βούρκου. Ολοκληρώστε μου, παρακαλώ, τον αγώνα σας για να υποτάξετε το θεριό της λάσπης.
Απ: Ο ένας βοηθούσε τον άλλον, γιατί οι δύο έχουνε περισσότερη σταθερότητα μέσα σε τέτοιες συνθήκες δύσκολες, γιατί ήτανε γλίτσα στον πάτο της λίμνης, που γλίστραγες κι έπεφτες. Και «Άντε, κουράγιο παιδιά. Φτάνουμε. Βγαίνουμε». Και, τελικά, βγήκαμε στο Καλαμάκι, μα μόλις προλάβαμε να δούμε λίγη φωτιά, να στεγνώσουμε και μόλις βάλανε και κάτι καζάνια να μαγειρέψουνε, να φάμε κατι μετά από 24 ώρες νηστικάδα και ταλαιπωρία, αρχίζουνε τ' αεροπλάνα και να ..... Πάνε και τα καζάνια, πάνε και......
Ερ: Χάσατε πολύ κόσμο εκεί;
Απ: Όχι, δε χάσαμε πολύ κόσμο, αλλά ίσως σκοτώθηκαν άμαχοι. Ήτανε κόλαση αυτή!
Ερ: Από εκεί βρεθήκατε στα ψηλά βουνά. Νέες περιπέτειες, λοιπόν;
Απ: Ακριβώς. Άρχισε η νέα μας περιπέτεια. Η Κάρλα ήτανε μικρή για εμάς. Ώσπου να φτάσουμε πάνω στα Πιέρια, αυτό ήτανε το μεγάλο δράμα!....
Ερ:Για να φτάσατε ως εκεί, φάγατε και ψόφια μουλάρια. Έτσι, δεν είναι;
Απ: Ακριβώς. Ψόφια μουλάρια..... Το κρέας τους ήτανε ξινό.
Ερ: Το ψήνατε;
Απ: Όχι. Το μάσαγες εκεί πέρα για να βγούνε ορισμένες τοξίνες που το είχες ανάγκη. Ήσουνα πεθαμένος από την πείνα. Τι να έκανες......
Εγώ είδα δύο κιλά μέσα στο σακίδιο και κάπου κάπου τα τραβούσα και έβγαζε κάποιες τοξίνες. Δεν είχε και τίποτε παραπάνω να βγάλεις. Δε βαριέσαι. Ξινό ήτανε. Καλό ήτανε. Αυτά έχει ο πόλεμος.
Παρέμβαση: Και μετά βρεθήκατε στην Κιάφα, πολεμώντας στις ίδιες κορυφογραμμές που λίγο πρίν είχαμε την εποποιία της Πίνδου.
Απ: Ναι, βεβαίως.
Που λές, περάσαμε από τα Αντιχάσια, Χάσια. Μα πρώτα, το πιο μεγάλο πρόβλημα ήτανε πώς να περάσουμε το Σαραντάπορο. Ήτανε πολύ δύσκολο, γιατί διαρκώς στη δημοσιά περπατάγανε τάνκς πάνω κάτω. Επειδή το ξέραμε αυτό, κάναμε μια παράκαμψη τη νύχτα τροχάδην και περάσαμε τη δημοσιά. Δέκα ώρες ασταμάτητο τροχάδην πάνω στα κατσάβραχα, σε κατηφορικά μονοπάτια αλλά με καλούς οδηγούς ντόπιους, που ξέρανε όλες τις διόδους διαφυγής. Είκοσι με εικοσιδύο χιλιόμετρα τροχάδην κάναμε το βράδυ και περάσαμε απέναντι, αμέσως μας άρχισαν. Αυτοί διαρκώς κινούνταν πάνω κάτω κι εμείς κάναμε έναν τεράστιο κύκλο να τους αποφύγουμε για να μη μας αποδεκατίσουν. Γιατί αν μας πιάνανε στη δημοσιά, θα μας αποδεκάτιζαν!
Ερ: Πόσο διάστημα παραμείνατε εκεί;
Απ: Εκεί πέρα φτάσαμε το Φλεβάρη του '48 και παραμείναμε ως το καλοκαίρι του '49. Ενάμισι χρόνο περίπου.
Ερ: Από εκεί;
Απ: Τραβήξαμε στην Αλβανία. Από εκεί με καράβι περάσαμε στη Ρωσία.
Ερ: Φτάσατε από τα πολλά στην Τασκένδη, την καρδιά του κράτους της Βακτριανής. Εκεί, συναντήσατε και Έλληνες. Ανάμεσά τους υπήρχαν και Αρχαίοι Μακεδόνες;
Απ:Ναι. Αυτοί όμως δεν πρέπει να ήτανε από τη στρατιά του Μεγαλέξανδρου, αλλά από τους Πόντιους που είχανε πάει στην Τιφλίδα. Τους είχε μεταφέρει εκεί ο Στάλιν από τη Γεωργία, γιατί οι Έλληνες δε σκύβανε το κεφάλι και ήθελε να τους τιμωρήσει. Εμείς, που λές, φτάσαμε στη Σαρμακάνδη, που τη λέγανε Μαρικάντε. Εκεί είχε και το στρατηγείο του ο Μεγαλέξανδρος και εκεί ο Στάλιν είχε στείλει κάμποσους Έλληνες.
Λοιπόν, βγήκε ένας Γαβριάς και μας κοίταζε. Έ, τον ρωτήσαμε που είναι η Τασκένδη. Μιλούσαμε λίγο ρώσικα, λίγο ελληνικά. Πετάγεται, που λές αυτός, και σε άπταιστα ελληνικά, μας λέγει: «Ου..... Είναι πολύ μακριά!» Κι όταν ακούς στα βάθη της Ασίας Έλληνα, να σου μιλάει έτσι, σε πιάνουν ρίγη και τρέλα! Και τρέλα! Και λές: «Μα κι εδώ Έλληνες!»
Από εκεί, με τρένα, μας τράβηξαν στην Τασκένδη . Ήτανε φορτηγά τρένα , που σε κάθε βαγόνι ήτανε: «Ίπποι 8, άνδρες 40». Ήτανε ηλεκτρονικά ήτανε τρένα.
Στην Τασκένδη κάναμε 12 πολιτείες, δώδεκα πολιτείες, που σημαίνει 15-18.000 Έλληνες εξόριστοι! Μας έδωσαν αμέσως δουλειά και μπορούσαμε να αυτοσυντηρούμαστε.
Δίναμε ένα μικροποσό στην εστία για να τρώμε, φαγητά καλά!
Μέναμε σε καταυλισμούς, σε στρατώνες. Ήμασταν πολύς κόσμος κι ανάμεσά μας αρκετές γυναίκες. Το 20-30% ήτανε γυναίκες. Ετούτος ο συσχετισμός ήτανε πατέντα Ζαχαριάδη!.....
Ερ: Από εκεί περνάτε, στη Ρουμανία, στο Βουκουρέστι. Πυρηνικός επιστήμονας πλέον;
Απ: Πολυτεχνείο πρώτα και μετά εκεί.
Ερ: Για πείτε μας αυτές τις εμπειρίες σας μέσα στον πυρηνικό σταθμό του Βουκουρεστίου;
Απ: Οι Ρουμάνοι ήτανε συνεργάτες των Γερμανών στον πόλεμο, μα καταστράφηκαν. Τους πήγανε στην ουκρανική στέππα. Εννοώ το στρατό τους και χάσανε πολύ κόσμο. Εμάς μας εμπιστεύονταν. Μας τρέφανε μεγάλη αγάπη εμάς των Ελλήνων.
Εγώ ήμουν καλός στη δουλειά μου ως τεχνίτης των ασυρμάτων. Αυτό το είδε ένας λέκτορας του Πολυτεχνείου και με πήρε μαζί του.
Κατόπιν, δούλεψα 7 χρόνια στο κύκλοτρο. Το κύκλοτρο είναι μια μεγάλη ατομική μηχανή.
Ερ: Επιταχυντής σωματιδίων δεν είναι;
Απ: Βεβαίως. Επιταχυντής πρωτονίων. Ήμουν διευθυντής στο σταθμό, που με υψηλή συχνότητα, φρόντιζε την επιτάχυνση των πρωτονίων. Ο σταθμός αυτός ήτανε μεγάλος και είχε ισχύ αντέννας 120 KW. Εμείς αντί για αντέννα είχαμε ένα ταλαντωτικό κύκλωμα, το οποίο το τροφοδοτούσε και γινόταν η επιτάχυνση των πρωτονίων. Αυτό συνέβαινε σ' ένα χώρο υψηλού κενού από αέρα.
Εγώ είχα και τη διεύθυνση του ραδιοφωνικού σταθμού, ως έμπειρος τεχνικός των ασυρμάτων που ήμουν.
Κατόπιν, έφυγα από εκεί και πήγα στον ατομικό αντιδραστήρα. Εκεί, εργάστηκα αλλά επτά περίπου χρόνια. Δούλεψα στις εγκαταστάσεις ελέγχου της ραδιενέργειας . είχανε προηγμένα συστήματα ελέγχου. Δουλεύαμε εξάωρο και υποχρεωτικά πίναμε μισό κιλό γάλα την ημέρα.
Ερ: Ειδικές στολές;
Απ: Όχι, αλλά ήμασταν εφοδιασμένοι με στηλό κενού και φίλμ ελέγχου της ραδιενέργειας. Αυτά τα παραδίδαμε κάθε εβδομάδα κι ελεγχόταν η δόση της ραδιενέργειας που είχαμε δεχθεί. Έπειτα, μας χορηγούσαν καινούργια στηλό και φίλμ.
Ερ: Και μετά εδώ στην Ελλάδα πάσχιζαν να σας φέρουν πίσω, να υποστηρίξετε επιστημονικά κάποιο σταθμό πυρηνικής ενέργειας. Έτσι, δεν είναι;
Απ: Όχι. Όχι. Δεν μπόρεσα να πλησιάσω εδώ πέρα.
Ερ: Γιατί; Είχατε μολυνθεί;
Απ: (Γέλια). Δεν είχα ελληνική ιθαγένεια.
Ερ: Γιατί;
Απ: Ε, μας την είχανε αφαιρέσει, γιατί πολεμήσαμε τον κατακτητή. Άλλοι τους Ιταλούς, άλλοι τους Γερμανούς.... Άσ' τα να πάνε στην ευχή.... Μεσολάβησε και ο Εμφύλιος.... Αιματηρός πόλεμος, απάνθρωπος.
Και σήμερα ακόμη, το 2006, διαιρεμένος κάπως παραμένει ο λαός μας.
Παρέμβαση: Σίγουρα.....
Μα έχει γούστο αυτό!.... Σαν ήρθατε εδώ από τη Γερμανία, στο «Ελληνικό», φάγατε μια κλοτσιά από έναν χωροφύλακα, αλλά γκόλ δεν μπήκατε.....
Απ: Με διώξανε. Έφυγα πάλι πίσω.
Παρέμβαση : Α, μπήκατε γκόλ στην εστία του αεροπλάνου!....
Απ: Ε, Βέβαια......
Και γύρισα πάλι στη Γερμανία....
Παρέμβαση: Αρα, υποδοχή θαυμασία.....
Απ: Άσ' τα..... Άσ' τα.....
Γ' ΕΝΟΤΗΤΑ
ΠΕΡΙ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ ΚΑΙ ΔΙΑΣΠΑΣΗΣ ΚΚΕ
Παρέμβαση μου: Το Ε.Α.Μ. ήτανε ένα Παλλαϊκό κίνημα. Έτσι, δεν είναι;
Απ: Ναι, βεβαίως! Και δεν υπήρχε τότε ο Ζαχαριάδης να κάνει ζημιά.
Παρέμβαση: Αργότερα όμως.....
Δυστυχώς για το λαϊκό κίνημα που είχε έναν τέτοιο ηγέτη.
Απ: Δυστυχώς. Δυ-στυ-χώς.
Παρέμβαση: Δυστυχώς... Και στη μακραίωνη φάση των τριών δεκαετιών περίπου.
Απ: Δεν ξέρω πως τον κρατούσανε αυτόν τον άνθρωπο εκεί πέρα. Δεν ξέρω, πως έπειτα τον είχανε στο «Δημοκρατικό Στρατό». Εκεί, πέρα, ήτανε κάτι το τρομερό! Κάτι το τρομερό! Να έχει κάτι καθάρματα στην ηγεσία και τους καλύτερους Αξιωματικούς, όπως ο Γεωργιάδης, ο Κώστας ο Παλαιολόγος, ο υπερασπιστής του «Κλέφτη», που τόνε στέλνανε επίτηδες στον «Κλέφτη», για να τον σκοτώσουνε οι άλλο, γιατί εκεί πέρα μπήκανε εξακόσιοι και μείνανε μόνο εβδομήντα τόσοι..... Τέτοια καταστροφή!....
Λοιπόν, τόνε στέλνανε εκεί πέρα για .....
Να σου δώσω το βιβλίο του να το διαβάσεις, να σου σηκωθεί η τρίχα!
Ο Κωστής ήτανε ηθικό στοιχείο και παλικάρι. Πα-λι-κά-ρι! Αυτός , όπου πήγαινε, διεκπεραίωνε τις υποθέσεις γρήγορα και αποτελεσματικά. Ακολουθούσε τη γραμμή του Μεγαλέξανδρου! Έκαμε κεραυνοβόλο επίθεση απ' όλες τις μεριές!
Ερ: Ο Ζαχαριάδης μήπως ήτανε ένας Μαυροκορδάτος της εποχής της Αντίστασης και των κατοπινών χρόνων, ένας «εξωλέστατος μηχανορράφος, δολοπλόκος», κ.τ.λ.;
Απ: Κοιτάξτε, ο Ζαχαριάδης δεν ήτανε σαν τον Μαυροκορδάτο, που μιλούσε ελεύθερα, είχε επαφή με τον κόσμο, γνώριζε τον κόσμο.....
Ο Ζαχαριάδης κινούντανε στη σκιά! Στη σκι-ά.... Και δεν είχε αφήσει τρόπο να τόνε γνωρίσουνε καλά. Εγώ έτυχε να μένω σ' ένα καταφύγιο ακριβώς απέναντι από τον Ζαχαριάδη, στα 20 μέτρα. Τόνε ξέρω πολύ καλά. Μιλούσε λίγο και χτυπούσε πολύ.
Ερ: Για πόσα χρόνια ήσαστε κοντά στο Ζαχαριάδη;
Απ: Όχι πολύ, κανά χρόνο.
Ερ: Μετά την περίοδο του Εμφυλίου τον ξανασυναντήσατε πουθενά αλλού;
Απ: Ναι, στο Βουκουρέστι.
Ερ: Ποια χρονιά;
Απ: Το '51; '50 ή '51. Κάπου εκεί πέρα.
Ερ: Από τότε όχι;
Απ: Όχι.... Υπήρχε κι άλλα χρόνια στο Βουκουρέστι, αλλα δεν είχα άμεση επαφή.
Τι τρομερή να σκοτώσουνε αυτοί και το Βελουχιώτη που οργάνωσε 70.000 στρατό, έναν τεράστιο για την εποχή στρατό, και ο Ζαχαριάδης να τον αποκαλεί « μιζέρια». Και αργότερα, όταν έγιναν τα επεισόδια στην Αθήνα, ο Ζαχαριάδης τον έστειλε τον Άρη στην Ήπειρο, να κάνει «διακοπές» με το Ζέρβα.
Ερ: Για να περάσουμε λίγο στη σύναξη των τριάντα στο Βουκουρέστι, το 1968, που το κουμουνιστικό κόμμα διασπάστηκε στα τρία. Ήσασταν κι εσείς παρόν;
Απ: Βεβαίως.
Τότε υπήρχε μεγάλος αναβρασμός και διαρκώς μας παρακολουθούσαν, που πηγαίνουμε και τι κάνουμε. Αυτό δεν ήταν έργο του Ζαχαριάδη, γιατί τον είχανε απομακρύνει, μα του Κολιγιάννη με τα τσιράκια του. Αρρωστιάρικη κατάσταση....
Εν τω μεταξύ, εδώ πέρα, είχε σχηματιστεί το Κ.Κ. εσωτερικό, το Κ.Κ. εξωτερικού και ήταν ξεκάθαρο πως κάτι έπρεπε ν' αλλάξει.
Στελέχη που ήτανε στο Βουκουρέστι, ήτανε όλοι μορφωμένοι άνθρωποι, ζούσανε αυτήν την κατάσταση - και ήτανε αγανακτισμένοι - και έπρεπε να δράσουν, κάτι να κάνουν.
Ερ: Ετσι, έγινε η σύναξη των τριάκοντα;
Απ: Των 38 ή 40, αφού σ' ένα μεγάλο δωμάτιο.... Δε χωράγαμε. Καθίσαμε δώ κι εκεί. Τρία καθίσματα υπήρχανε όλα κι όλα....
Ερ: Και ποιοι κάτσανε στα καθίσματα;
Απ: Κάτσανε όλοι κάτω... Και ο Παρτσαλίδης και ο Δημητρίου και ο Ζωγράφος, οι μακαρίτες.... Α, νομίζω πως ο Δημητρίου ακόμη ζεί.
Ερ: Θυμάστε, άλλους;
Απ: Όχι.
Ερ: Τι κουβεντιάστηκε σ' αυτή τη σύναξη τότε;
Απ: Ποια είναι η κατάσταση και ότι αυτή η κατάσταση δεν πρέπει να συνεχίζεται και ακόμη τι πρέπει να κάνουμε.....
Ερ: Και τι αποφασίσατε;
Απ: Αποφασίσαμε ότι προσχωρούμε στο Κ.Κ. Εσωτερικού. Όλοι μας πήγαμε με το Κ.Κ. Εσωτερικού. Υπήρχε και έτοιμο το έγγραφο που θα πήγαινε στο ραδιοσταθμό για να γίνει η ανακοίνωση. Είχαμε δημιουργήσει διάσπαση του Κουμμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος.
Μόλις τελειώσαμε εμείς, πήγαμε με συνομωτικά μέτρα - βέβαια - γιατί μονίμως μας παρακολουθούσε η κλίκα του Κολιγιάννη τώρα, του νέου Ζαχαριάδη... Άστα, να πάνε στο διάολο. Έφυγε ο ένας και ήρθε ο άλλος... (Γέλια). Λοιπόν, πήγανε στο ραδιοσταθμό και ανακοινώσανε και την άλλη μέρα οι άλλοι από την Αθήνα περιμένανε πως και πώς να γίνει η ανακοίνωση της διάσπασης. Κι έτσι πραγματοποιήθηκε η διάσπαση.
Από εκεί αρχίσανε τα ίδια πράγματα, μιλάγαμε ομάδες ομάδες πλέον, οι οποίες είχανε διαφορετικές αντιλήψεις, διαφορετική φρασεολογία, διαφορετική πρακτική.
Ερ: Εσείς ήσαστε οι διαλλακτικοί, οι ανοιχτόμυαλοι του κόμματος, ενώ οι πολύ φανατικοί είχανε παραμείνει στο Κ.Κ. Εξωτερικού. Έτσι δεν είναι;
Απ: Βεβαίως.
Ερ: Κάνοντας τώρα μια συνολική αποτίμηση όλης αυτής της πορείας σας, πως βλέπετε όλη αυτή τη μακραίωνη δράση σας, τα κυνηγητά, τις διώξεις σας, τους Αγώνες, τις αγωνίες σας, σήμερα - μετά από 60 τόσα χρόνια;
Απ: Α, θα σου πω, Κώστα, με δυο λέξεις. Το Κ.Κ. έχει μια υπέροχη ιστορία, αυτή ήταν όμως μέχρι την απελευθέρωση από τους Γερμανούς. Μέχρις τότε ήτανε πραγματικά υπέροχη ιστορία. Μόλις ήρθε αυτός ο σατανάς, ο Ζαχαριάδης, τα αντέστρεψε όλα, τα κατάστρεψε όλα! Από εκεί βγάζω το συμπέρασμα, ότι ίσως να ήταν και πράκτορας! Ίσως να 'ταν συνειδητός πράκτορας, γιατί.....
Ερ: Των Εγγλέζων;
Απ: Ε, μάλλον, γιατί εγγλέζικο αεροπλάνο τον έφερε στην Ελλάδα και τον πήγαν πρώτα - νομίζω - στο Παρίσι και μετά μας τόνε φέρανε εδώ.
Από τότε έγινε η μεγάλη ζημιά! Μα και σήμερα, δεν τα βλέπεις τα χάλια τους, σήμερα στις 25 Μαρτίου να μην πάει το Κ.Κ. να γιορτάσει με το λαό! 25 Μαρτίου 2006..... Αυτό είναι τρελό πράγμα!
Εμ, στην Πρωτομαγιά!.... Δεν πηγαίναν, γιατί κολλάει η τρίχα τους!.....
Τώρα που πήγαμε στις 25 Μαρτίου και καταθέσαμε στεφάνι, το Κ.Κ. δεν ήρθε. Άλλοτε ερχόνταν. Συνεχώς απομακρύνονται από το λαό. Είναι κάτι αηδιαστικό και δεν ξέρω, που θα οδηγήσει αυτό!
Κάπου εδώ τελειώνει το ζήτημα. Εγώ θα 'θελα, εάν δημοσιεύσετε αποσπάσματα, τ' όνομά μου δε θα φαίνεται πουθενά.
Ερ: Να το δηλώνουμε ως : «Μνήμες ενός Αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης;»
Απ: Ναι, της Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού.
Μπαϊρακτάρης Κων/νος
Δαγκλή 1
Χαλκίδα 34100
| 
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου