ΙΧΝΗ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΩΝ ΕΙΔΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΒΟΙΑ

Εύη Σαραντέα

Αναδημοσίευση απο Καθημερινή Εύβοια

Επάνω δεξιά: Ξενάγηση μαθητών στην Αίθουσα Αριστοτέλης, τον Μάϊο 2016, στη Έκθεση «Οι πρώτοι άνθρωποι στην Εύβοια», (πίσω, αναπαραστάσεις της εξέλιξης του είδους μας της Ε. Σ.). Κέντρο: Σχέδιο σε τρείς όψεις εργαλείου (cleaver) πρώιμου Νεάντερταλ ή homo erectus, πιθ. ηλικίας προ των 200.000 ετών (κατά Ε.Σ.). Aριστερά: μικρός χειροπέλεκυς στο χέρι της Ε.Σ. Υπόλοιπες εικόνες: τρόποι κυνηγίου, άναμμα φωτιάς και ταφή (κατά Z. Burian).

ΙΧΝΗ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΩΝ ΕΙΔΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΒΟΙΑ

 Μακροχρόνιες περιπέτειες για την δημιουργία ενός Μουσείου στη Νέα Αρτάκη Εύη Σαραντέα (4η συνέχεια) * 

 - Από το1981, δεκάδες Τάξεις Δημοτικών Σχολείων και Γυμνασίων, δάσκαλοι και απλοί πολίτες επισκέπτονταν την Συλλογή μου λίθινων εργαλείων από την περιοχή Νέας Αρτάκης. Η ανάγκη ενός τοπικού Μουσείου ήταν αυτονόητη. Η τότε Έφορος Αρχαιοτήτων Εύβοιας, αείμνηστη Έβη Τουλούπα, υποστήριζε θερμά την ιδέα, έμπρακτα. - 1997. Ο Δήμος Νέας Αρτάκης, επί δημαρχίας Τηλέμ.

Χατζηγιαννακέρη, παρεχώρησε δύο Αίθουσες, για τοπικό Μουσείο, στον ημιυπόγειο χώρο του Δημαρχιακού Μεγάρου, έκτασης 140 τ. μ. περίπου. Η Νομαρχία Ευβοίας αποφασίζει την χρηματική ενίσχυση δημιουργίας τοπικού Μουσείου το1999, με Νομάρχη τον Αθ. Μπουραντά, και συναίνεση της τότε Προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ευβοίας Αμ. Καραπασχαλίδου. Οι Αίθουσες διαμορφώθηκαν σε ενιαίο χώρο, με πόρτες και παράθυρα ασφαλείας και μηχανισμούς συναγερμού. - Την ειλικρινή, θερμή υποστήριξη στην διεκπεραίωση θεμάτων είχαμε από τον τότε Αντινομάρχη Ευβοίας Αθανάσιο Γκάβαλη και την Ελένη Μιτζιφίρη, Αντιδήμαρχο Νέας Αρτάκης. - Σε 22 προθήκες, προγραμματίστηκε να παρουσιασθούν θέματα που αφορούν στην φυσική ανθρωπολογία (διαφορές μεταξύ πιθήκων και ανθρώπων, εξέλιξη του ανθρώπινου είδους κ.ά.), εξέλιξη των πρώιμων πολιτισμών (φωτιά, κατοίκηση, οικονομία, κυνήγι κλπ.), εξέλιξη τεχνολογίας λίθου -με αντιπροσωπευτικά παραδείγματα τύπων εργαλείων, κατασκευασμένων από τον Δρα Χρ. Ματζάνα από τοπικούς πυριτόλιθους. Πλήθος Στοιχείων Πετρολογίας και Γεωλογίας για κατανόηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των πυριτικών υλικών, καθώς και της γένεσης και ειδικής σύστασης του τοπικού πυριτολιθικού πετρώματος Ν. Αρτάκης (silcret)-και επομένως και των εργαλείων- υλικό, το οποίο απαντά στην Ευρώπη μόνον σε ελάχιστες θέσεις των Βαλκανίων, όπως στην Εύβοια. Γεωλογική μακέτα, δωρεά του γεωλόγου Χαρ. Ρισκάκη, ειδικευμένου στα σιδηρονικελιούχα μεταλλεύματα που βρίσκονται σε επαφή με τους πυριτολίθους. Έκθεση παλαιολιθικών τέχνεργων από την Νέα Αρτάκη (συλλογής μου). Ετοιμάστηκαν τα συνοδευτικά κείμενα, μεταφράσεις, χάρτες, σχέδια, αναπαραστάσεις κ.ά. Για την επιλογή τού μουσειακού υλικού συστάθηκε Διεπιστημονική Επιτροπή. - Η Έφορος Αρχαιοτήτων Ευβοίας Έβη Τουλούπα, μάς υπέδειξε εξαιρετικούς συνεργάτες του ΥΠΠΟ, τον Ιταλό αρχιτέκτονα Sandro Tuffano και τον Στ. Κασσανδρή, συντηρητή και επιμελητή προθηκών. Στον πυρήνα της επιτροπής ήταν ο καθηγητής Ανθρωπολογίας Παν. Αθηνών Σωτ. Μιχάλης («Αν ξέρατε τι σημασία έχει αυτό το Μουσείο και μάλιστα στην επαρχία!» έλεγε), ο προϊστοριολόγος-αρχαιολόγος Δρ. Χρ. Ματζάνας, ειδικευμένος στην εποχή του Πλειστόκαινου, ο ειδικός γεωλόγος Χαρ. Ρισκάκης, η σχεδιάστρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δέσποινα Χρήστου και η υπογράφουσα σε αναπαραστάσεις . - Το Πανεπιστήμιο Αθηνών παρέδωσε αντίγραφα κρανίων hominidae και σιαγόνας του Ουρανοπιθήκου του μακεδονικού. Η Βασιλική Αβραάμ έστειλε αντίγραφα εκθεμάτων από το Musee del Home (Παρίσι) το 2011. Συλλογείς προθυμοποιήθηκαν να προσφέρουν λίθινα εργαλεία από ελληνικές και ξένες θέσεις. Ο έξοχος Ιταλός αρχιτέκτονας Sandro Tuffano κατέθεσε υποδειγματικά σχέδια, συμβουλεύοντας να αναπαραστήσω μια σειρά 13 «αρχανθρώπων» σε ανθρώπινο μέγεθος (χρειάστηκαν δύο χρόνια σκληρής εργασίας μου, με τη συνεργασία του Καθ. Σωτ. Μανώλη). Αντίγραφο της αναπαράστασης του Ουρανοπίθηκου του μακεδονικού, που ζωγράφισα με την συνεργασία τών Καθηγητών Γεώργιου Κουφού και του Γάλλου Louis de Bonis που πρωτοανακάλυψε τα ίχνη του, εκτίθεται από το 2008 στο Μουσείο Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου. - Υποστήριξη στο ακέραιο υπήρξε από πλευράς Διεύθυνσης του ΥΠΠΟ, από την Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Βιβή Βασιλοπούλου. Ιανουάριο 2008 δέχτηκε την Αντιδήμαρχο Ελ. Μιτζιφίρη και εμένα, απορώντας «γιατί αργεί η διαδικασία δημιουργίας του Μουσείου». Μάς έδωσε ιδιόχειρο έγγραφό της, που παρέδωσα προσωπικά στην Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ευβοίας Ροζ. Κολώνια: «Να σχηματισθεί ένας πλήρης φάκελος από νομική και αρχαιολογική άποψη και να υποβληθεί αρμοδίως». Παράλληλα, ζήτησε απόφαση του Κοινοτικού Συμβουλίου Νέας Αρτάκης για την παράδοση Αιθουσών στο ΥΠΠΟ – ήδη διαμορφωμένες από την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση για τον σκοπό αυτό – για 99 έτη, ώστε η ίδια να υποβάλει αμέσως το αίτημα για έγκριση στο ΚΑΣ. - 2008. Ακριβώς τότε, ο Δήμαρχος Ν. Αρτάκης Αν. Πρατσόλης παρέδωσε τις Αίθουσες για ... άλλη χρήση… Χωρίς να μας ειδοποιήσει! Οι σκληρές προσπάθειες δυόμισι ετών συγκρότησης ενός μικρού, πρωτότυπου για την Ελλάδα Μουσείου, προσαρμοσμένου στην τοπική ιδιαιτερότητα πετρωμάτων, με εθελοντική συνεισφορά Ελλήνων και ξένων πανεπιστημιακών δασκάλων και ειδικών, και την δική μου σε λίθινα εργαλεία και αναπαραστάσεις, δεν συνεχίστηκαν! Σε ολοσέλιδη επιστολή μου στην εφημ. «Πανευβοϊκό Βήμα» 2-7-2009, με τίτλο: «Τόπος 130.000 χρόνων κατοίκησης, βορά αδιαφορίας και απληστίας;», ο Δήμαρχος δεν απάντησε, αλλά σε επιστολή του προς τον Πρόεδρο της Ε.Ε.Σπουδών Χαρ. Φαράντο, ισχυρίστηκε: «.. το αίτημά μας στο Υπουργείο Πολιτισμού για την αδειοδότηση ίδρυσης του Μουσείου δεν έχει απαντηθεί ακόμη» (αρ. πρωτοκόλλου 4484/ 4-9-2009, Κοινότητας). Όπως πληροφορήθηκα αργότερα, οι αρχαιολόγοι του ΥΠΠΟΑ είχαν χωριστεί σε δύο αλληλοσυγκρουόμενες ομάδες... Ο αείμνηστος Δημ. Μυταράς, Πρύτανης Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, μου είχε πει τότε: «Το Κράτος είναι εχθρός!». - 2011. Ο Πρόεδρος της Ε.Ε.Σπουδών Χαρ. Φαράντος ζήτησε από τον Δήμαρχο Χαλκιδέων Αθ. Ζεμπίλη, αίθουσες για να εκτεθούν τα ευρήματα (αρ. πρωτοκόλλου 56/ 4-7-2011). - 2013. Προ 20 ετών, η υπεύθυνη της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας- Σπηλαιολογίας, Ε. Παναγοπούλου, επέμενε πως το υλικό τού Μουσείου θα έπρεπε να στεγασθεί όχι στη Ν. Αρτάκη, αλλά “Mόνον στο μελλοντικό Μεγάλο Μουσείο της Αρέθουσας” στη Χαλκίδα (σε αντίθεση με άλλους συναδέλφους της). Όμως, το 2013 η Προϊσταμένη Ευβοίας Π. Καλαμαρά, μας είπε: «Δυστυχώς, στο Μουσείο Αρέθουσας δεν έχουμε… χώρο»!… Συμβούλευσε στην περίπτωση δημιουργίας Εκθετηρίου - το NAI που έγινε ΟΧΙ, ξανάγινε ΝΑΙ – αλλά να μην εκτεθούν τα ίδια τα εργαλεία της Συλλογής, «… μόνον η ψηφιακή εικόνα τους, λόγω ελλείψεως φυλάκων»!… (αν και οι υπαίθριοι χώροι με λίθινα εργαλεία – όσοι απέμειναν - είναι ξέφραγο αμπέλι). (Συνεχίζεται)