«Στην Αυλίδα, η χρονιά άρχιζε με ένα άγγιγμα ευχής»

Πρωτοχρονιάτικο έθιμο της Αυλίδας: η μπόσκα και η ευχή..

Στην Αυλίδα, το πρωτοχρονιάτικο έθιμο της μπόσκας ήταν μια ήσυχη, σχεδόν ιερή στιγμή, που ένωνε την οικογένεια και γέμιζε το σπίτι με ευχές και ελπίδα.

Το πρωί της Πρωτοχρονιάς σηκωνόταν πρώτος ο πατέρας του σπιτιού. Αν υπήρχε μπόσκα, την είχε κρεμασμένη από την παραμονή στο παράθυρο ή κοντά στην πόρτα. Αν όχι, έπαιρνε ένα κλωνάρι ελιάς και μια πέτρα. Με τη μπόσκα ή με το κλαδί της ελιάς και της πέτρας, άγγιζε απαλά το κεφάλι των μελών της οικογένειας, ένα ένα, και καθώς το έκανε έδινε ευχές για υγεία, καλή χρονιά, προκοπή και ειρήνη στο σπίτι. Ήταν σαν να μετέφερε συμβολικά τη δύναμη της ζωής και της φύσης σε κάθε άνθρωπο.

Έξω από το σπίτι υπήρχε μια κανάτα με καθαρό νερό και δίπλα μια λευκή πετσέτα. Ο πατέρας έπλενε πρώτος το πρόσωπό του και το σκούπιζε με την πετσέτα, και μετά ακολουθούσαν όλα τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, με την ίδια σειρά και τον ίδιο σεβασμό. Το νερό καθάριζε, η λευκή πετσέτα συμβόλιζε το καθαρό ξεκίνημα, ενώ η μπόσκα ή το κλωνάρι της ελιάς έδιναν την ευλογία.

Έτσι ξεκινούσε η χρονιά στην Αυλίδα: χωρίς βιασύνη, χωρίς φωνές.
Με ένα άγγιγμα στο κεφάλι, με λίγες λέξεις γεμάτες νόημα και με την πίστη πως η νέα χρονιά θα μπει στο σπίτι καθαρή, γαλήνια και ευλογημένη.

Ένα πανάρχαιο έθιμο καλοτυχίας, υγείας και ευλογίας, που οι ρίζες του χάνονται βαθιά στον χρόνο και μαρτυρείται ήδη από τον 6ο αιώνα.

Την Πρωτοχρονιά, οι πρόγονοί μας κρεμούσαν τη μπόσκα, το σκυλοκρέμμυδο, στα σπίτια τους , πιστεύοντας πως φέρνει ζωή, δύναμη και προκοπή. Σήμερα, δυστυχώς, είναι ένα έθιμο που σιγά σιγά ξεχνιέται… 

Το έθιμο και ο λόγος που επιλέχθηκε το φυτό αυτό είναι ότι
δεν μαραίνεται εύκολα.
Κρατά για πολύ καιρό τη ζωτικότητά της, γιατί συγκρατεί νερό και υγρασία .Ο λαός πίστευε πως αυτή η ζωτική δύναμη μεταδίδεται σε ανθρώπους και σπίτι .

Η μπόσκα στην Αρχαιότητα

Η μπόσκα είναι η Σκίλλη των Αρχαίων Ελλήνων.
Στη γιορτή των Θαργηλίων, προσφερόταν για την ευκαρπία και την κάθαρση, συνδεδεμένη με τον Ήλιο , τις Ώρες και τον Απόλλωνα.

Ο Θεόφραστος αναφέρει ότι η σκίλλη η παράλιος, φυτεμένη μπροστά στην είσοδο του σπιτιού, λειτουργεί ως αλεξητήριον , διώχνοντας κάθε κακό.

Ο Διοσκουρίδης, στο έργο Περί Ύλης Ιατρικής, εκτός από τις θεραπευτικές της χρήσεις, συνιστά το κρέμασμά της στις εισόδους των σπιτιών ως αλεξιφάρμακο, για την προστασία της οικογένειας από κάθε κακό.

Το φυτό ήταν γνωστό και στους Αρχαίους Αιγυπτίους, με αναφορά στον Πάπυρο του Ebers (1500 π.Χ.) για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες.

Η μπόσκα δεν είναι απλώς ένα φυτό.
Είναι σύμβολο: προστασίας ,ζωής, συνέχειας, μνήμης πολιτισμού .

Ένα μικρό κομμάτι της ιστορίας μας που αξίζει να θυμόμαστε και να κρατάμε ζωντανό .

Kouzia Katsioula

 Αυλίδα – Ιστορία, Παράδοση & Πολιτισμός 🦌