Χρονολόγιο Γιάννη Σκαρίμπα

1893: Γέννηση του Σκαρίμπα στις 28 Σεπτεμβρίου, στην Αγία Ευθυμία Παρνασσίδος από τον Ευθύμιο Σκαρίμπα και την Ανδρομάχη Σκαρτσίλα. Ο πατέρας του ήταν απόγονος του Σουλιώτη Φήμου Μαζγάκη, ο οποίος υπηρέτησε στην αυλή του Αλή Πασά· η μητέρα του «παραδοσιακή αρχοντοπούλα και γλωσσομάθισα», κατά την έκφραση του ίδιου, είχε αποκτήσει καλή μόρφωση.

1900-1910: Ακολουθώντας τις μετακινήσεις της οικογένειας (ο πατέρας του αρχικά ήταν ράφτης και αργότερα διορίστηκε τελωνειακός δεκάρχης στο Αίγιο), κάνει τις εγκύκλιες σπουδές του σε διαφορετικά μέρη: τελειώνει το δημοτικό σχολείο (τέσσερις τάξεις) στην Ιτέα Σαλώνων, το Σχολαρχείο στο

Το 1919 ο Γιάννης Σκαρίμπας θα παντρευτεί την Ελένη Κεφαληνίτη με την οποία θα αποκτήσει πέντε παιδιά.

Ο Γιάννης Σκαρίμπας με την κόρη του Μάχη που πραγματικά υπεραγαπούσε.

Αίγιο και το Γυμνάσιο στην Πάτρα.

1912: Η κήρυξη του Α' Βαλκανικού Πολέμου τον βρίσκει στην Πάτρα, όπου μόλις είχε αποφοιτήσει από το Α' Γυμνάσιο Αρρένων και είχε πάρει και πτυχίο από τη Μέση Δασική Σχολή. Εργάζεται ως υπάλληλος λογιστηρίου στο υποκατάστημα των ραπτομηχανών Singer.

1913: Στρατεύεται στις 3 Δεκεμβρίου και υπηρετεί με το βαθμό του δεκανέα και μετά του λοχία, στο 5ο Σύνταγμα Ευζώνων. Συγχρόνως, γράφει τα πρώτα του ποιήματα.

1914: Κήρυξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Σκαρίμπας αποστέλλεται στο Μακεδονικό Μέτωπο. Δημοσιεύει τα πρώτα του ποιήματα (μέχρι τον Μάρτιο του 1915) στην εφημερίδα «Εύβοια», υπογράφοντας ως Πάγκος Ε. Σκαρίμπας ή με το ψευδώνυμο Κάλλις Εσπερινός.

1916: Παρασημοφορείται για τις στρατιωτικές του επιδόσεις με τον «Σιδηρούν Σταυρόν» από τον στρατηγό Ιάκωβο Νεγρεπόντη, διοικητή της XIII μεραρχίας. Απολύεται στις 17 Οκτωβρίου. Παίρνει μέρος σε διαγωνισμό τελωνοφυλάκων.

1917: Η κήρυξη της Οκτωβριανής Επανάστασης τον βρίσκει με το βαθμό του υπαξιωματικού. Καλείται πάλι να υπηρετήσει στις 23 Αυγούστου. 1919: Απαλλάσσεται ως «τελωνοφύλακας» και διορίζεται στο Τελωνείο Χαλκίδας. Παντρεύεται στις 19 Απριλίου τη Χαλκιδαία Ελένη Κεφαληνίτη με την οποία θα αποκτήσει πέντε παιδιά.

1920: Μετατίθεται με απόσπαση στο Τελωνείο Ερέτρειας.

1922: Ανακαλείται η απόσπασή του και επανέρχεται, οριστικά πια, στη Χαλκίδα.

1929: Δημοσιεύει το πρώτο του διήγημα, «Στις πετροκολώνες στο λιμάνι», στο περιοδικό «Ελληνικά Γράμματα» (τχ. 45, 15.4.1929, 463 64). Παίρνει το πρώτο βραβείο διηγήματος στο διαγωνισμό που προκηρύσσει το περιοδικό για το διήγημά του «Ο καπετάν Σουρμελής ο Στουραΐτης».

1930: Πεθαίνει ο γιος του Ηλίας σε ηλικία έξι χρόνων, γεγονός που σημαδεύει τον συγγραφέα, ο οποίος θα διοχετεύσει τον πόνο του στο ποίημα «Ηλίας Γ. Σκαρίμπας». Τυπώνεται η συλλογή διηγημάτων «Καϋμοί στο Γριπονήσι», από το περιοδικό «Ελληνικά Γράμματα». Η κριτική εντοπίζει την ανανέωση που φέρνει στο ηθογραφικό διήγημα της εποχής και την εμμονή του στον εσωτερικό άνθρωπο.

1933: Εκδίδεται η συλλογή διηγημάτων «Το θείο Τραγί», όπου στην πρώτη ομότιλτη «νουβέλα» διαφαίνονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της γραφής του, που θα εξελιχθούν μέσα στη δεκαετία. Η κριτική ξαφνιάζεται. Εν τω μεταξύ, ο Σκαρίμπας βρίσκεται συνεχώς στο προσκήνιο με επιστολές και σημειώματα στον Τύπο.

1935: Εκδίδεται το πρώτο μυθιστόρημα του «Μαριάμπας». Η κριτική βρίσκεται σε διχογνωμία. Οι περισσότεροι το επαινούν με τάση να το αποθεώσουν, περιμένοντας, ωστόσο, το επόμενο έργο του για να αποφανθούν οριστικά για τη θέση του στο στερέωμα της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Γνωρίζει τον Αγγελο Σικελιανό στη Χαλκίδα.

1936: Εκδίδεται η ποιητική συλλογή «Ουλαλούμ», την οποία η κριτική υποδέχεται ευνοϊκά, ξαφνιασμένη από τις επιδόσεις «του πεζογράφου που στιχουργεί». Γνωρίζεται με τον Θεόδωρο Ντόρο, ο οποίος διορίζεται δάσκαλος στο Δημοτικό Σχολείο Φαράκλας της Εύβοιας.

1937: Εκδίδει το βραχύβιο περιοδικό «Νεοελληνικά Σημειώματα».

1939: Εκδίδεται το σημαντικότερο έργο του, το μυθιστόρημα «Το Σόλο του Φίγκαρω», όπου συσσωματώνονται τα χαρακτηριστικά της προσωπικής του γραφής, στην πιο δραστική τους εκδοχή. Η κριτική βρίσκεται σε μεγάλη σύγχυση και το υποδέχεται αρνητικά, με εξαίρεση τον Πέτρο Σπανδωνίδη.

1942: Μέσα στις άθλιες συνθήκες της κατοχής ανεβαίνει από το Θίασο Ερασιτεχνών Χαλκίδος, με σύμπραξη του Μάνου Κατράκη (ο οποίος είχε και το ρόλο του πρωταγωνιστή Αντρέα Βλαντή), το έργο του «Η Γυναίκα του Καίσαρος», σε σκηνοθεσία του ίδιου του συγγραφέα. Τον ίδιο χρόνο διεξάγεται δίκη για το παραπάνω έργο, διότι ο καλλιτέχνης Αργύρης Βαλσαμάς θεωρεί το έργο ως μίμηση έργου του Σόμερσετ Μομ. 1951: Εκδίδεται το θεατρικό του έργο «Ο Ηχος του Κώδωνος», επεξεργασμένη μορφή του κατοχικού έργου «Η Γυναίκα του Καίσαρος».

1952: Εκδίδεται η ποιητική συλλογή Οι «Εαυτούληδες».

1956: Αρχίζει η συνεργασία του με το περιοδικό «Ευβοϊκός Λόγος (εκδότης - διευθυντής: Θεοδόσης Δασκαλόπουλος) με μαχητική αρθρογραφία για την πνευματική επικαιρότητα. Αργότερα, τα άρθρα του θα συγκεντρωθούν σε ένα τόμο με τίτλο «Τα πουλιά με το λάστιχο».

Από αριστερά, καθιστοί: Ο Γιάννης Σκαρίμπας, η σύζυγος του Σπύρου Μελά και δίπλα της ο Ντόλης - Νίκβας. Στην επάνω σειρά, από αριστερά: Ο θετός γιος του συγγραφέα Τάκης, ο Σπύρος Μελάς έχοντας μπροστά του την κόρη του Σκαρίμπα Μάχη, η σύζυγός του Ελένη και ο κ. Κουκούλας με τη σύζυγό του. Μια εκδρομή στη Χαλκίδα...

Το τελευταίο σπίτι όπου έζησε ο συγγραφέας στη Χαλκίδα, όπου ο δρόμος μπροστά από αυτό έχει ονομαστεί οδός Γιάννη Σκαρίμπα (φωτ.: Δημήτρης Αντωνίτσης).

1957: Γίνεται επίτιμος διευθυντής της εφημερίδας «Πατρίς». Στις 10 Μαρτίου δίνει διάλεξη στο Γαλλικό Ινστιτούτο Χαλκίδας, με θέμα «Ο ποιητής Καρυωτάκης και οι νέοι».

1958: Δημοσιεύεται στο περιοδικό «Ευβοϊκός Λόγος» απόσπασμα από το «χρονικό απ’ τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο» Η περίπολος Ζ, η οποία κυκλοφορεί σε ανάτυπο και κρίνεται ευνοϊκά.

1959: Εκδίδεται το (γραμμένο στη δεκαετία του 1930) μυθιστόρημά του «Το Βατερλώ δυο γελοίων». Το μυθιστόρημα είχε ήδη ανακοινωθεί, μαζί με δημοσίευση αποσπάσματος του (το οποίο ενσωματώθηκε, τελικά, στο μυθιστόρημα «Το Σόλο του Φίγκαρω») στον πρόλογο της συλλογής ποιημάτων του «Ουλαλούμ».

1961: Εκδίδεται το βιβλίο του «Η μαθητευόμενη των τακουνιών -τρεις νουβέλες». Η κριτική ελάχιστα το προσέχει.

Ο Γιάννης Σκαρίμπας ήταν ένας συγγραφέας που ανδρώθηκε βιολογικά και πνευματικά μέσα στο μεσοπόλεμο, ήταν ένα φαινόμενο πολυσύνθετο και αδιαμφισβήτητα ήταν ένας συγγραφέας που προκάλεσε το έντονο ενδιαφέρον των πνευματικών ανθρώπων της εποχής του.

Ο Γιάννης Σκαρίμπας αγάπησε την πόλη της Χαλκίδας, έζησε εκεί τα περισσότερα χρόνια της ζωής του, την ύμνησε στο έργο του. Ετσι, κι ο τάφος του υπάρχει έξω από το τείχος της πόλης, πάνω στο λόφο κι αγναντεύει όλη την περίφέρειά της... (φωτ.: Δη μ. Αντωνίτσης).

1964: Η Εταιρία Ευβοϊκών Σπουδών τον τιμά για την προσφορά του στα νεοελληνικά γράμματα.

1968: Εκδίδεται η ποιητική συλλογή «Βοϊδάγγελοι». Η κριτική, αν και υποτονικά, την υποδέχεται ευνοϊκά. Δεύτερη έκδοση του μυθιστορήματος «Μαριάμπας», με επεξεργασμένο εκ νέου το κείμενο από τον συγγραφέα.

1969: Ανεβαίνει το έργο του «Ο Ηχος του Κώδωνος» από το Σύγχρονο Λαϊκό θέατρο του Γιώργου Εμιρζά. Η παράσταση μεταφέρεται και στο θέατρο «Αυλαία» στη Θεσσαλονίκη, τον Δεκέμβριο. Μία από τις ελάχιστες μετακινήσεις του και η μοναδική επίσημη μετάβασή του στη Θεσσαλονίκη, όπου δίνει διάλεξη με θέμα «Είναι το γυμνό άσεμνο;», στην «Τέχνη», στις 8 Μαΐου.

1970: Εκδίδονται σε ένα τόμο όλα του τα ποιήματα με τίτλο «Απαντες στίχοι 1936-1970». Στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών δίνεται παράσταση θεάτρου σκιών από το έργο του «Αντικαραγκιόζης ο Μέγας».

1971: Τυπώνεται και κυκλοφορεί εκτός εμπορίου σε εκατό αντίτυπα το θεατρικό του έργο «0 Σεβαλιέ Σερβάν της Κυρίας». Εκδίδεται το ιστορικό του έργο «Το 21 και η Αλήθεια», τόμος Α', Β' και Γ'. Δεύτερη έκδοση των μυθιστορημάτων «Το θείο Τραγί» και «Το Σόλο του Φίγκαρω». 0 Μάνος Κατράκης παίρνει από τον Σκαρίμπα το ανέκδοτο θεατρικό του έργο «Το Σημείο του Σταυρού».

1973: Εκδίδονται τα έργα του: «Περίπολος Ζ'», «χρονικό από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο» με ένδειξη γραφής 1932,1958,1961 και «Τυφλοβδομάδα στη Χαλκίδα και άλλα διηγήματα».

1974: Εκδίδεται το ιστορικό του βιβλίο «Η Τράπουλα».

1975: Εκδίδεται το αντιπολεμικό του διήγημα «Φυγή προς τα Εμπρός» που είναι ανάπτυξη του «χρονικού από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο» Περίπολος Ζ'. Επανεκδίδονται τα ιστορικά του βιβλία «Το 21 και η Αλήθεια» (τόμος Α' και Β') και το μυθιστόρημα «Το θείο Τραγί».

1976: Εκδίδεται η συλλογή διηγημάτων «Τρεις άδειες καρέκλες». Επανεκδίδεται η συλλογή διηγημάτων «Η μαθητευόμενη των τακουνιών». Παίρνει το Α' Κρατικό Βραβείο Πεζογραφίας για το αντιπολεμικό διήγημά του «Φυγή προς τα Εμπρός».

Η Ενωση Ελλήνων Λογοτεχνών του απονέμει το Αργυρόν Μετάλλιο. Το θεατρικό του έργο «0 Ηχος του Κώδωνος» ανεβαίνει στην τηλεόραση.

1977: Εκδίδεται το βιβλίο του «Αντι-καραγκιόζης ο Μέγας», δύο κωμωδίες από το θέατρο σκιών. Επανέκδοση των έργων: «Περίπολος Ζ'», «Μαριάμπας» και το «Το 21 και η Αλήθεια» (τόμος Γ'). Του απονέμεται από τον δήμαρχο της Χαλκίδας Γ. Σπανό ο Χρυσός Σταυρός της Πόλεως για το σύνολο του έργου του. Εισάγεται σε οφθαλμολογική κλινική και εγχειρείται επιτυχώς.

1978: Εκδίδονται σε ένα τόμο τα θεατρικά του έργα «Ο Σεβαλιέ Σερβάν της Κυρίας» και «Το Σημείο του Σταυρού», γραμμένο το 1969. Εκδίδεται η συναγωγή των άρθρων του στον «Ευβοϊκό Λόγο» με τίτλο «Τα πουλιά με το Λάστιχο». Επανεκδίδεται το μυθιστόρημα «Το Σόλο του Φίγκαρω». Ανεβαίνει από την «Ευβοϊκή Εταιρεία Θεάτρου» το θεατρικό του έργο «Ο Σεβαλιέ Σερβάν της Κυρίας», τον Φεβρουάριο. Ο Βάγγος Κορφιάτης ανεβάζει δύο έργα του στο θέατρο σκιών: «Ο Καραγκιόζης Γαβγαβγόπουλος» και ο «Καραγκιόζης λαθρέμπορος».

1979: Εκδίδονται το θεατρικό του έργο «Τα Καγκουρώ» - κωμωδία σε πράξεις τέσσαρες -και η συναγωγή άρθρων του με τίτλο «Σπαζοκεφαλιές στον ουρανό»  Αντιδιηγήματα.

1980: Εκδίδονται τα θεατρικά του έργα «Πάτερ Συνέσιος» και «Η κυρία του τραίνου». Ανεβαίνει από την «Ευβοϊκή Εταιρεία Θεάτρου» (ως συμμετοχή στο Φεστιβάλ Ιθάκης) το θεατρικό έργο «Τα Καγουρώ». Ο Βάγγος Κορφιάτης ανεβάζει σε διασκευή για το θέατρο σκιών το έργο «Περίπολος Ζ'», στη Χαλκίδα.

1984: Πεθαίνει σε ηλικία 91 χρόνων, στις 21 Ιανουάριου, και κηδεύεται με δημοτική δαπάνη στην αγαπημένη του πόλη, στο λόφο του Καράμπαμπα.

Σημείωση «Επτά Ημερών»: Το χρονολογώ για τον συγγραφέα περιλαμβάνεται, στο βιβλίο «Για τον Σκαρίμπα», εκδ. «Αιγαίον», Λευκωσία, 1994.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΩΣΤΙΟΥ

Η ΧΑΛΚΙΔΑ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΣΚΑΡΙΜΠΑ

7 ΗΜΕΡΕΣ

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

ΑΘΗΝΑ

1997