EYBOIA

1)ΓΕΝΙΚΑ 2)ΠΩΣ ΘΑ ΕΡΘΕΤΕ 3)ΙΣΤΟΡΙΑ 4)ΧΑΛΚΙΔΑ 5) ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΟΥ6)ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΥΒΟΙΑ7)ΝΟΤΙΟΣ ΕΥΒΟΙΑ8)ΒΟΡΕΙΟΣ ΕΥΒΟΙΑ

ΕΥΒΟΙΑ

Η  Εύβοια είναι το δεύτερο σε μέγεθος νησί της Ελλάδας και εκτείνεται με νοτιοανατολική κατεύθυνση κατά μήκος των ανατολικών ακτών της Στερεάς Ελλάδας. Έχει έκταση 3.772,9 τ.χ., το μήκος της είναι 175 χιλιόμετρα , το πλάτος 8-50χλμ. και ο πληθυσμός της ανέρχεται στους 215.316 κατοίκους. Το μήκος των ακτών της Εύβοιας είναι 678χλμ.

Ο νομός της Εύβοιας περιλαμβάνει τo νησί της  Σκύρου, ένα κομμάτι της πρώην Βοιωτικής ακτής,

καθώς και πολλά μικρά νησάκια.

Η Εύβοια είναι το νησί της πολυμορφίας και των εκπλήξεων. Το βόρειο και κεντρικό  μέρος της, είναι καταπράσινο με μεγάλη ποικιλία βλάστησης και πληθώρα ενδημικών φυτών. Το νότιο τμήμα είναι ξερό και βραχώδες και θυμίζει Κυκλαδίτικο τοπίο. Το πλήθος των διαφορετικών θεμάτων που θα συναντήσετε στην Εύβοια θα σας καταπλήξει. Επισκεπτόμενοι το νησί  και τα μουσεία του, θα παρελάσουν μπροστά σας όλες οι εποχές των ιστορικών και προϊστορικών περιόδων.

Στην Κερασιά της Βόρειας Εύβοιας μπορείτε  να επισκεφτείτε το παλαιοντολογικό μουσείο. Λίγο βορειότερα, η Αιδηψός φημίζεται για ένα διαφορετικό είδος  προσφοράς, τα περίφημα λουτρά της, γνωστά από την αρχαιότητα για τις ιαματικές ιδιότητές τους.

Στη Νότιο Εύβοια, θα συναντήσετε τα «παράξενα» αρχιτεκτονικά μνημεία, τα λεγόμενα δρακόσπιτα, γνωστά για τη μοναδικότητα τους και το μυστήριο που τα περικλείει σχετικά με την προέλευσή τους.

Σε μια γενική περιήγηση του νησιού σας προσφέρεται η ευκαιρία να επισκεφθείτε τα αρχαιολογικά μουσεία και τις αρχαιολογικές συλλογές της Χαλκίδας, της Ερέτριας ,της Σκύρου, της Καρύστου, της  Αιδηψού, των Ωρεών και της  Λίμνης όπου θα βρείτε εκθέματα των προϊστορικών και ιστορικών χρόνων. Επιπλέον, ολόκληρη η Εύβοια είναι γεμάτη από   βυζαντινά μνημεία και ενετικούς πύργους. Πληθώρα λαογραφικών μουσείων σε πολλά χωριά, θα σας μυήσουν στον λαϊκό πολιτισμό. Για τους πιο ενθουσιώδεις εξερευνητές, προτείνουμε μια επίσκεψη στα χωριά, όπου θα ζήσετε εκδηλώσεις και ένα διαφορετικό τρόπο ζωής.

Η Ευβοϊκή φύση συνδυάζει το βουνό και την θάλασσα στην ιδανικότερη μορφή της. Σε πολλές  πεντακάθαρες παραλίες, τα πεύκα κατεβαίνουν έως την άκρη της αμμουδιάς  και χαρίζουν απλόχερα την σκιά τους. Μεγάλες παραλίες ή μικρότερες, γραφικοί ορμίσκοι, με βότσαλα ή άμμο, ερημικές ή οργανωμένες και κοσμικές, με προσφορά θαλάσσιων σπορ, είναι όλες το ίδιο όμορφες και ελκυστικές. Τα βουνά της Εύβοιας με την πλούσια χλωρίδα προσφέρονται για περιπάτους, αναρρίχηση, ορειβασία, ποδηλασία του βουνού κ.λ.π. Υπέροχα σπήλαια, φαράγγια, συμπληρώνουν το υπέροχο τοπίο της ευβοϊκής γης.

Μετά από μια εξαντλητική περιήγηση στις ομορφιές του νησιού, προτείνουμε μια επίσκεψη στα εστιατόριά του, όπου θα βρείτε ποικιλία απολαυστικών γεύσεων. Στα παραθαλάσσια μέρη μπορείτε να δοκιμάσετε τα περίφημα θαλασσινά του Ευβοϊκού. Στα ορεινά  θα βρείτε ντόπια, αγνά κρέατα ελευθέρας βοσκής μαγειρεμένα παραδοσιακά. Όσο για διασκέδαση, όπου και να πάτε, όρεξη να έχετε για χορό και ξεφάντωμα ως το πρωί.

Από την Κύμη μπορείτε να περάσετε σε δυο ώρες με πλοίο στο πανέμορφο νησί της Σκύρου, όπου η παράδοση και τα έθιμα διατηρούνται αναλλοίωτα.

ΟΙ ΠΥΛΕΣ ΤΗΣ ΕΥΒΟΙΑΣ

Η απόσταση της Χαλκίδας, πρωτεύουσας του νησιού, από την Αθήνα είναι λιγότερο από 80 χιλιόμετρα και οι τρόποι πρόσβασης αρκετοί. Ο προαστιακός και το μετρό σας οδηγούν από το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος , στον σταθμό των λεωφορείων αλλά και στο σταθμό του τραίνου. Αν πάλι νοικιάσετε αυτοκίνητο από το αεροδρόμιο τα πράγματα είναι επίσης εύκολα. Ακολουθώντας την Αττική οδό βγαίνετε στην εθνική οδό Αθηνών -Λαμίας. Λίγο μετά τα διόδια Σχηματαρίου στρίβεται δεξιά (στην έξοδο 8) και σε 15 χιλιόμετρα βρίσκεστε στην Χαλκίδα. Ενδιαφέροντες είναι επίσης και οι θαλάσσιοι δίοδοι του νησιού. Υπάρχουν 6 περάσματα με πορθμεία. Το πορθμείο Ραφήνας –Μαρμαρίου, Ραφήνας Καρύστου, Αγίας Μαρίνας-Αλμυροποτάμου, Αγίας Μαρίνας –Στύρων, Ωρωπού-Ερέτριας, Αρκίτσας-Αιδηψού,Αγίου Κωνσταντίνου-Αγίου Γεωργίου Λιχάδας,και Αγιόκαμπου- Γλύφας.

 Από το λιμάνι της Κύμης περνάτε στη Σκύρο.

                                                                                             ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΑΒΑΝΤΩΝ

                                                                                                     ΟΝΟΜΑΣΙΑ

                                       

Οι δε κατοικούντες την Εύβοια, Ανδρείοι Άβαντες

και την Χαλκίδα και την Ερέτρια και την πολυστάφυλη Ιστιαία…….

ηγεμόνευε ο Ελεφήνωρ, ο τρομερός πολεμιστής,

γιος του Χαλκόδωντα , αρχηγός των μεγαλόκαρδων Αβάντων

αυτόν λοιπόν ακολούθησαν οι ταχείς και μακράν κόμην όπισθεν έχοντες Άβαντες.

Η πρώτη γραπτή αναφορά στο όνομα Εύβοια γίνεται από τους πρώιμους ιστορικούς χρόνους. Συγκεκριμένα  από τον Όμηρο στους στίχους της Ηλιάδας Β΄535-542 όπου απαριθμούνται οι Έλληνες που έλαβαν μέρος στην εκστρατεία εναντίον της Τροίας.

Η Εύβοια ονομαζόταν επίσης Χαλκοδοντίς από τον γιό του βασιλιά Άβαντα, αλλά και Αβαντίς από τους κατοίκους της, Άβαντες Μάκρη για την επιμήκη μορφή της , Δολίχη για το σχήμα της, Όχη από το λαθεμένα  θεωρούμενο υψηλότερο βουνό της, Ελλοπία από τον Ελλοπέα γιό του Ίωνα, Διακρία από τα Διάκρια όρη όπως ονομαζόταν η οροσειρά της Δίρφης. Οι Ενετοί την ονόμαζαν Νεγρεπόντε και οι Τούρκοι Εγριμπόζ.

Η στρατηγική της θέση την έκανε πάντα αντικείμενο διεκδίκησης και όπως πίστευε ο Φίλιππος της Μακεδονίας ήταν και είναι το κλειδί της Ελλάδας.

ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ:

ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΜΥΘΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Σαν πρώτοι κάτοικοι της Εύβοιας όπως και σε όλη την Ελλάδα, θεωρούνται οι Πελασγοί. Με την  λέξη Πελασγοί αναφέρονται όλοι οι προέλληνες  και η εποχή που έζησαν βρίσκεται ακόμα στο χώρο του μύθου και της αμφισβήτησης. Μία λογική εξήγηση θα ήταν να θεωρήσουμε ότι αυτοί που εγκαταστάθηκαν από τα πρώτα χρόνια στο νησί, δεν μετακινήθηκαν, μιας και το νησί έχει συνεχή οίκηση σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν βρεθεί από την πρώιμη παλαιολιθική περίοδο, ήδη.

Κάπου ανάμεσα στον μύθο και την πραγματικότητα  βρίσκουμε την παρουσία των Κουρητών. Μετά τους Κουρήτες ήρθαν οι Άβαντες οι οποίοι εγκαταστάθηκαν ειρηνικά και απορρόφησαν τους προηγούμενους κατοίκους. Τρομεροί πολεμιστές οι οποίοι ξύριζαν το μπροστινό μέρος της κεφαλής για να μην μπορούν οι εχθροί να τους πιάνουν από τα μαλλιά και μακριά κόμη πίσω για να μην γυρίζουν ποτέ την πλάτη  στον εχθρό. Σύμφωνα με πολλούς μελετητές οι Άβαντες ήταν φύλο αιολικής καταγωγής και κατοίκησαν την Εύβοια την περίοδο 1600πΧ έως 1400πΧ. Σύμφωνα με τον Ε. Βρανόπουλο, οι πρώτοι Έλληνες που κατοίκησαν το νησί ήταν Ίωνες πριν το 2000π.Χ. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο οι Άβαντες ήταν ο παλαιότερος λαός της Εύβοιας. Διαφορετικές απόψεις οι οποίες ίσως δεν ξεδιαλύνουν ποτέ.

Στην νότιο Εύβοια εγκαθίστανται, οι Λέλεγες, οι Κάρες και οι Δρύοπες οι οποίοι επικρατούν τελικά στην Καρυστία . Στην Βόρειο Εύβοια εγκαθίστανται οι Ελλοπείς  από την Θεσσαλία.

Τα δρακόσπιτα της Ν. Ευβοίας είναι  κατασκευές κτισμένες με τεράστιους μονόλιθους  που το μέγεθος του προκαλούσε δέος στους κατοίκους της περιοχής. Η ονομασία τους προέρχεται από την πεποίθηση των κατοίκων ότι ήταν κατασκευασμένα από δράκους, τα μόνα πλάσματα με διαστάσεις και δύναμη που επέτρεπε την κατασκευή τέτοιων οικοδομημάτων.

                                                                                                        ΜΑΝΙΚΑ

Πέντε χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Χαλκίδας στην περιοχή Μάνικα  βρίσκεται η πρώιμη φάση της Χαλκίδας . Η περιοχή έφτασε στην ακμή της ανάμεσα στο 2900π.Χ. έως το 2300π.Χ.και όπως φαίνεται η ανάπτυξη της οφείλεται στην κατεργασία των μετάλλων. Προκαλεί έκπληξη το μέγεθος του οικισμού ο οποίος καταλαμβάνει έκταση 800 στρεμμάτων και έχει χαρακτήρα πόλης. Μεταγενέστερα αναπτύχθηκαν διάσπαρτοι οικισμοί οι οποίοι συνενώθηκαν και απετέλεσαν την πόλη της Χαλκίδας στην σημερινή της θέση.

                                                                                                     ΕΥΒΟΪΚΕΣ ΠΟΛΕΙΣ

Η Χαλκίδα και η Ερέτρια ήταν οι δυο πλέον σημαντικές πόλεις της αρχαίας Εύβοιας. Στην Βόρειο Εύβοια εμφανίζονται σημαντικές πόλεις, όπως η Ιστιαία και οι Ωρεοί. Ως «πολυστάφυλος» Ιστιαία αναφέρεται από τον Όμηρο η εν λόγω πόλη, χάρη στην εύφορη πεδιάδα του ποταμού Κάλλαντα (Ξηριάς) . Δυο είναι οι απόψεις για τις δυο πόλεις. Η πρώτη ισχυρίζεται ότι η Ιστιαία και οι Ωρεοί είναι η ίδια πόλη σε διαφορετική  χρονική περίοδο ενώ κάποιοι άλλοι μιλούν για δυο κατεξοχήν διαφορετικές πόλεις. Πολύ κοντά ήκμασε και οι Αθήναι-Διάδες πόλη που σύμφωνα με την παράδοση έκτισε ο Κέκρωπας.

 Η Κήρινθος αναφέρεται από τον Όμηρο ως μια από τις ελληνικές πόλεις που έστειλαν πλοία στην Τροία. Κοντά στην Κήρινθο ευημέρησαν η Μεθώνη, η Τρίχη και οι Οροβίες, η τελευταία γνωστή για το μαντείο του Σελινέου Απόλλωνα. Επίσης, το Ελύμνιον και οι Αιγές φημίζονταν για τον σημαντικό ναό του Ποσειδώνα.

 Στην Νότιο Εύβοια, τοποθετείται η Αμάρυνθος με το ναό της Αμαρισίας Αρτέμυδας, πιο κάτω οι Τάμυναι και ο Δύστος, η Κύμη της οποίας η θέση παραμένει άγνωστη και ενδεχομένως η μυθική Οιχαλία. Στην Καρυστία άκμασαν η Κάρυστος, τα Στύρα και ο Γεραιστός.                                 

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΒΑΣΙΛΕΩΝ

Μετά τον θάνατο του βασιλιά Αμφιδάμαντα  της Χαλκίδας στις αρχές του 8^ου π.Χ. αιώνα, λήγει ο θεσμός της βασιλείας και  το πολίτευμα γίνεται ολιγαρχικό. Η εξουσία περνάει στα χέρια των Ιπποβοτών, μεγάλων κτηματιών. Λήξη της βασιλείας έχουμε και στη Ερέτρια όπου εμφανίζεται η τάξη των ιππέων, δηλαδή μεγάλων γαιοκτημόνων καθώς και η τάξη των Αειναυτών.

 Εκείνη την περίοδο, με συνεργασία των δύο πόλεων, αρχίζει το πρώτο κύμα μαζικού αποικισμού.

ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ

Τον 11^ο π.Χ. αιώνα οι Άβαντες αποίκισαν την Χίο και τα παράλια της Μ.Ασίας. Από τον 8^ο αιώνα αρχίζει το μεγάλο κύμα αποικισμού στο οποίο όπως όλα δείχνουν, οι δυο μεγαλύτερες πόλεις της Εύβοιας, Χαλκίδα και Ερέτρια, συνεργάστηκαν. Το ακρωτήριο της Παλλήνης (Κασσάνδρα) αποικήθηκε από Ερετριείς. Οι Χαλκιδαίοι αποίκισαν την Σιθωνία με τριάντα αποικίες και σημαντικότερη την Όλυθο. Η παλαιότερη ευβοϊκή εγκατάσταση στην Ιταλική χερσόνησο, που χρονολογείται από τα μυκηναϊκά χρόνια, είναι εμπορικός σταθμός στο νησί  Πηθικούσες . Μεταξύ 775π.Χ. και 750 π.Χ. ιδρύθηκε η Κύμη. Οι Κυμαίοι αποίκησαν αργότερα τα τρία νησιά που βρίσκονται στον κόλπο της Νεάπολης, ιδρύοντας τις αποικίες Καπρέα,  Ποντία και την Πανδάτειρα. 

Το 730 π.Χ. οι Κυμαίοι ίδρυσαν το Ρήγιο στην Καλαβρία, το νοτιότερο άκρο της Ιταλίας από όπου ελέγχονταν το εμπόριο στην Δυτική  Μεσόγειο. Την ίδια εποχή, άποικοι από την Χαλκίδα μαζί με του Κυμαίους της Καμπανίας και άλλους Ευβοείς ίδρυσαν την Ζάγκλη. Στα τέλη του 6^ου αιώνα, οι κάτοικοι του Ρηγίου και της Ζάγκλης ίδρυσαν στις Τυρρηνικές ακτές το Ιππώνιο. Αργότερα, άποικοι από τη Ζάγκλη εγκαταστάθηκαν στην Ιμέρα, η οποία έγινε μεγάλο εμπορικό  κέντρο και συναγωνίστηκε τους Καρχηδόνιους.

Τα 734 π.Χ. οι Χαλκιδείς ίδρυσαν την Νάξο στην ανατολική ακτή της Σικελίας. Έξη χρόνια αργότερα οι Χαλκιδείς της Νάξου ίδρυσαν τους Λεοντίνους και αργότερα την Κατάνη.

Αποικίες επίσης δημιουργήθηκαν στις ακτές της Αφρικής, αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο. 

                                                            

ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ

Οι Ευβοιώτες που αποίκισαν την Κύμη της Καμπανίας  μετέδωσαν στους λαούς της Β. Ιταλίας το Χαλκιδικό ή Ευβοϊκό αλφάβητο, αλλά και την γνώση της χαλκουργίας. Δεν είναι υπερβολή αν πούμε ότι η παρουσία των αποικιών έβαλε τις βάσεις για την εξέλιξη του Δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού.

ΛΗΛΑΝΤΙΟ ΠΕΔΙΟ

Οι πηγές που τροφοδοτούν τον ποταμό Λήλα έχουν τις πηγές τους στο βουνό της Δίρφης. Στο διάβα του ο ποταμός παρασύρει μαζί του και έδαφος  το οποίο επικάθεται στο Ληλάντιο Πεδίο και το καθιστά ιδιαίτερα γόνιμο. Για αυτόν τον εύφορο κάμπο που βρίσκεται ανάμεσα τους, οι δυο ισχυρότερες πόλεις της Εύβοιας έκαναν μακροχρόνιους πολέμους με τελικό αποτέλεσμα την καταστροφή και των δυο. Από τον πόλεμο αυτό και μετά καμία Ευβοϊκή πόλη δεν ξανασήκωσε κεφάλι.

Οι πολεμικές αναμέτρησεις για το Ληλάντιο Πεδίο κράτησαν για μεγάλο χρονικό διάστημα και όπως φαίνεται με μεγάλα διαλλείματα. Στο τέλος κρίθηκε υπέρ της Χαλκίδας, αν και οι απόψεις διίστανται σχετικά με το ποιος και αν υπήρξε τελικά νικητής αυτού του πολέμου. Ο πόλεμος έληξε με μια σύγκρουση ιππικών δυνάμεων, κατά την οποία διακρίθηκε και βρήκε το θάνατο ο σύμμαχος των Χαλκιδέων Κλεόμαχος από την Θεσσαλία.

Ο Στράβων κάνει λόγο για μια πολύ περίεργη συμφωνία ανάμεσα στις εμπλεκόμενες πλευρές που δείχνει και την ηρωική αντίληψη της εποχής. Σύμφωνα με αυτήν, οι μάχες εκτελούνταν μόνο σώμα με σώμα και με όπλα σπαθιά και δόρατα, ενώ απαγορεύτηκε η χρήση των τηλεβόλων όπλων, όπως βέλη και σφενδόνες.

ΗΣΙΟΔΟΣ ΚΑΙ ΟΜΗΡΟΣ

Για να τιμήσουν τον νεκρό Χαλκιδέο βασιλιά Αμφιδάμαντα, ο οποίος έπεσε νεκρός κατά την διάρκεια των Ληλάντιων πολέμων, οι γιοί του και ο αδερφός του, Πανίδης, οργάνωσαν προς τιμή του αγώνα μεταξύ των ποιητών Ησίοδου και Ομήρου. Στους αγώνες αυτούς νίκησε ο Ησίοδος ο οποίος αφιέρωσε το τρόπαιο της νίκης του, ένα τρίποδα, στον ναό των Μουσών, που βρίσκεται στον Ελικώνα. Λένε ότι το ποίημα του Ομήρου ήταν καλύτερο, αλλά υμνούσε τους πολέμους και για αυτό τον λόγο, οι κουρασμένοι από τους πολυετείς μάχες  Χαλκιδέοι δεν του έδωσαν το τρόπαιο.  

ΜΕΧΡΙ  ΤΟΥΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ

Μετά τον μακροχρόνιο πόλεμο για το Ληλάντιο Πεδίο ανάμεσα στην Χαλκίδα και την Ερέτρια, αρχίζει η περίοδος της παρακμής. Στους Περσικούς πολέμους συμμετέχουν οι πόλεις της Εύβοιας ενώ η Ερέτρια καταστρέφεται ολοσχερώς, πληρώνοντας με αυτό τον τρόπο την βοήθεια που είχε δώσει στην επανάσταση των πόλεων της Μικράς Ασίας εναντίον των Περσών.

Η συμμαχία της Χαλκίδας με την Θήβα και την Σπάρτη εναντίον των Αθηναίων επί Κλησθένη, έχει για αυτήν καταστροφικά αποτελέσματα. Είναι εκείνη την περίοδο που χάνεται η τάξη των ιπποβοτών.

Ακολουθούν διάφορες περίοδοι με αποστασίες εναντίον της Αθήνας ως και συμμαχία με τους Θηβαίους μετά την μάχη στα Λεύκτρα.

Το 334π.Χ. η Χαλκίδα μεγαλώνει και οχυρώνεται.

Οι Μακεδόνες γίνονται κύριοι της Χαλκίδας και ακολουθούν οι Ρωμαίοι. Επί Ιουστινιανού, επισκευάζεται η γέφυρα και η οχύρωση της, και πιθανώς να είναι εκείνη την εποχή που ιδρύθηκε ο σημερινός ναός της παλαιοχριστιανικής εκκλησίας της Αγίας Παρασκευής.

Το 880 μ.Χ., ο  στρατηγός Οινιάτης  με το υγρό πυρ νικάει τους Σαρακηνούς του Οσμάν Αμιρά (Εμίρη της Ταρσού).

ΕΝΕΤΟΚΡΑΤΙΑ

Το 1204 μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης από την Δ΄ σταυροφορία,  ο Φλαμανδός ιππότης Ζακ ντ’ Αβενσ καταλαμβάνει την Εύβοια. Μετά τον θάνατό του σε μάχη το 1209 η Εύβοια περνά στην εξουσία του Φράγκου βασιλιά της Θεσσαλονίκης Βονιφάτιου Μομφερατικού. Η Εύβοια διαιρείται σε τρία τριτημόρια και παραχωρείτε σε τρεις βαρόνους από την Βερόνα οι οποίοι αποκαλούνται Τριτημόριοι. Η Εύβοια και η Χαλκίδα παίρνουν το όνομα Negroponte.

Εκείνους τους χρόνους κάνει την εμφάνιση του στο νησί μια από τις πιο μυστηριώδεις φυσιογνωμίες της ιστορίας. Ο ιππότης Λικάριος, ο οποίος ελευθέρωσε όλη τη Εύβοια για μικρό χρονικό διάστημα, στο όνομα του Βυζάντιου. 

 Η ιστορία της Ευβοϊκής Ενετοκρατίας είναι σχεδόν απόλυτα συνυφασμένη με τις οικογενειακές περιπέτειες των Τριτημόριων βαρόνων που κυβέρνησαν το νησί από τα 1205 έως το 1470, μέχρι που κατέκτησε το νησί ο Μωάμεθ ο Πορθητής.

ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ

 Το 1470, μετά από αντίσταση 28 ημερών ο Μωάμεθ ο Πορθητής καταλαμβάνει την Χαλκίδα έχοντας 77.000  απώλειες. Η Χαλκίδα πνίγεται στο αίμα ενώ ο ενετός βάιλος βρίσκει οικτρό θάνατο με πριονισμό στην γέφυρα.

Η Χαλκίδα γίνεται έδρα στο πασαλίκι του Εγριμπόζ. Γίνεται προσπάθεια ανακατάληψης υπό τον Μουροζίνι η οποία αποτυγχάνει.

Το 1821, η Εύβοια εξεγείρεται αλλά μετά τέσσερα χρόνια η επανάσταση καταπνίγεται στο αίμα. Το 1833, η Εύβοια ελευθερώνεται. Μεγάλες μορφές του Ευβοϊκού ’21 είναι ο Λιμνιώτης Αγγελής Γοβιός και ο Κριεζώτης.

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ

Το 1830 και ενώ η υπόλοιπη Ελλάδα ήταν ήδη ελεύθερη από τους Τούρκους, υπογράφονται τα πρωτόκολλα του Λονδίνου. Οι Τούρκοι αναγνωρίζονται

σαν νόμιμοι ιδιοκτήτες των κτημάτων του νησιού τα οποία έπρεπε να πληρώσουν για να τα αποκτήσουν οι οικονομικά εξαθλιωμένοι Έλληνες. Σαν ανταγωνιστές έχουν πλούσιους Ευρωπαίους κεφαλαιούχους οι οποίοι αγοράζουν τις καλύτερες εκτάσεις και γίνονται τσιφλικάδες. Το 1833 γίνεται η ένταξη της Εύβοιας στο ελληνικό κράτος.

ΩΣ ΣΗΜΕΡΑ

Μετά την μικρασιατική καταστροφή πολλοί ξεριζωμένοι πρόσφυγες, απο το 1922, διωγμένοι από τους Τούρκους, εγκαθίστανται στην Εύβοια, δημιουργούν νέες κωμοπόλεις και χωριά και δίνουν οικονομική ώθηση στον τόπο.        

Κατά την διάρκεια του Β Παγκοσμίου πολέμου ο  Ευβοϊκός λαός αντιστέκεται εναντίον των Γερμανών κατακτητών. Μετά το τέλος του πολέμου ακολουθεί ο αιματηρός εμφύλιος του οποίου οι πληγές άργησαν πολύ να επουλωθούν.

                                                                                         Η ΧΑΛΚΙΔΑ

    Η Χαλκίδα σήμερα εκτείνεται και στις δυο ακτές του Ευβοϊκού. Είναι μια σύγχρονη μεγαλούπολη η οποία  παρά την ανάπτυξη  της δεν έχει χάσει τίποτα από την φυσική της ομορφιά. Η αγορά της Χαλκίδας είναι μεγάλη και μπορείτε να βρείτε τα πάντα σε πολύ καλές τιμές. Η οδός Αβάντων, η Ερμού, η Γαζέπη και όλοι οι παράλληλοι και κάθετοι δρόμοι στο κέντρο της πόλης είναι γεμάτοι καταστήματα.

            Για καφε και χαλάρωση, σας προτείνουμε κατεβείτε στην κοσμοπολίτικη παραλία της Χαλκίδας, όπου μπορείτε να κάνετε την βόλτα σας, να απολαύσετε το αναψυκτικό ή το ποτό σας με θέα το τη θάλασσα με το μοναδικό φαινόμενο του Ευρίπου, την παλιά γέφυρα και το Κάστρο του Καράμπαμπα. Αν είστε τυχεροί ίσως δείτε το άνοιγμα της γέφυρας το βράδυ. Το θέαμα του περάσματος των πλοίων μέσα από το στενό του Ευρίπου, το οποίο έχει μήκος μόνο 40 μέτρα, είναι εντυπωσιακό. 

Στην παραλία, σε όλους τους κεντρικούς και σε πολλά απόμερα δρομάκια θα βρείτε ουζερί με πλουσιότατο και γευστικότατο μενού θαλασσινών. Όστρακα ,σαγανάκια, χταπόδι στα κάρβουνα, μικρά και μεγάλα ψάρια, όλα φρεσκότατα προϊόντα του Ευβοϊκού. Υπάρχουν ουζερί με κατάλογο που διαθέτει πάνω από εκατό διαφορετικές γεύσεις.

Όσον αφορά τη διασκέδαση, υπάρχουν μέρη για όλα τα γούστα, από ‘καλτ’ μπαράκια μέχρι κλαμπ για ολονύχτιο γλέντι και χορό. Το χειμώνα, η διασκέδαση μαζεύεται μέσα στην πόλη, ενώ το καλοκαίρι σε ανοιχτά κέντρα διασκέδασης γύρω από αυτή. Η γνωστότερη καλοκαιρινή περιοχή για διασκέδαση είναι η Γλύφα, που βρίσκεται λίγα μόλις χιλιόμετρα έξω από την Χαλκίδα στο δρόμο για Αθήνα από την παλιά γέφυρα και λίγο πριν στρίβοντας δεξιά στην παραλία της Δροσιάς Αλική. 

Για διανυκτέρευση, υπάρχουν ξενοδοχεία για κάθε γούστο και κάθε πορτοφόλι, είτε στη Χαλκίδα είτε στην ευρύτερη περιοχή. Μπορείτε να μείνετε μέσα στην πόλη ή στον Άγιο Μηνά και την καταπληκτική παραλία και τα γραφικά ταβερνάκια. Μπορείτε επίσης να επιλέξετε ένα από τα πολλά και μεγάλα ξενοδοχεία της Ερέτριας. Κάποια από αυτά κατασκευάστηκαν ή ανακαινίστηκαν για τους Ολυμπιακούς αγώνες και μετατράπηκαν σε ξενοδοχεία υψηλών απαιτήσεων.

                                                                                            ΠΑΡΑΛΙΕΣ

Από τρεις μεριές βρέχεται η Χαλκίδα από θάλασσα οπότε είναι λογικό, ακόμα και μέσα στην πόλη να υπάρχουν αρκετές παραλίες για αυτούς που δεν θέλουν να μετακινηθούν. Τα Αστέρια, η Ροδιά, το Κουρέντι, Παππαθανασίου και άλλες παραλίες περιμετρικά στην πόλη. Το φαινόμενο του Ευρίπου και η συνεχόμενη ροή του νερού φροντίζει για εσάς ώστε να κολυμπήσετε σε πεντακάθαρα νερά. Πολύ κοντά ο  ΄Αγιος Μηνάς στη Βοιωτική ακτή της πόλης και λίγο πιο πέρα οι υπέροχες ατέλειωτες παραλίες της Δροσιάς. Κοσμοπολίτικες παραλίες όπως η Αλυκή αλλά και ήσυχες όπως η Βαλοπούλα, ο Μπουρνώντας, όλες με άμμο. Από την άλλη μεριά της Δροσιάς στο δρόμο για τα Λουκίσια  και με θέα το Εγγλεζονήσι η ποικιλία είναι ακόμα μεγαλύτερη. Παραλίες με βότσαλα, με άμμο ,παραλίες με ζεστά αλλά και με πολύ κρύα νερά λόγω των πηγών που χύνονται στη θάλασσα.

Όποια διαδρομή κι αν διαλέξετε βγαίνοντας από την Χαλκίδα για Βόρειο ή Νότιο  Εύβοια στα δεξιά σας οι παραλίες είναι αμέτρητες.

                                                                                              ΤΑ ΜΟΥΣΕΙΑ

Αρχαιολογικό

 Το Αρχαιολογικό Μουσείο Χαλκίδας βρίσκεται στην οδό Ελευθερίου Βενιζέλου  πολύ κοντά στην παραλία Χαλκίδας. Στεγάζεται σε νεοκλασικό κτίριο κτισμένο στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Περιλαμβάνονται εκθέματα από όλη την Εύβοια, από την παλαιολιθική περίοδο έως τους ρωμαϊκούς χρόνους.

Λαογραφικό

Το λαογραφικό μουσείο Χαλκίδας στεγάζεται στο μοναδικό διασωζόμενο τμήμα του κάστρου της Χαλκίδας. Στις αίθουσες του θα δείτε εκθέματα που σαν κατατοπίσουν για την λαογραφία και όλο τον λαϊκό πολιτισμό της Εύβοιας.

                                                                                                ΜΝΗΜΕΙΑ

ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Το μέγεθος του ναού, ο πλούσιος γλυπτός διάκοσμος, τα ωραία κιονόκρανα, τα  γοτθικά τόξα, από το πέρασμα των Ενετών,  αφήνουν έκπληκτο τον επισκέπτη.

Η Αγία Παρασκευή σύμφωνα με πολλούς μελετητές είναι τρίκλιτος ξυλόστεγος ναός ρυθμού Βασιλικής αναγερθείς τον 5 αιώνα.

Σύμφωνα με κάποιους μελετητές ήταν στο όνομα της Παναγίας της Περιβλέπτου  ο οποίος εκτίσθη στα ερείπια αρχαίου ναού στον οποίο ετιμάτο ο Απόλλων, η Άρτεμης και η Λητώ. Τον ναό αυτό των χρησιμοποίησαν και οι Λατίνοι αλλά και οι Τούρκοι οι οποίοι τον έκανα τζαμί. Μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους ο ναός ανακαινίστη και αφιερώθη στην Αγία Παρασκευή.

Το αρχικό του σχήμα ήταν 51  μέτρα, ενώ σήμερα έχει περιοριστεί  στα 40 μέτρα μήκος, πλάτος 22 και ύψος 21 μέτρα γιατί κατεδαφίστηκαν τμήματά του μετά τις ζημιές που προκάλεσαν οι σεισμοί του 1854 και 1884.

ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΚΑΡΑΜΠΑΜΠΑ

Στην βοιωτική ακτή της Χαλκίδας επάνω στο λόφο της Κανήθου που ονομάστηκε έτσι από τον γιό του Άβαντα βασιλιά της Χαλκίδας βρίσκεται το κάστρο του Καράμπαμπα .Το φρούριο κατασκεύαστη από το 1680 εως το 1690 και φέρει το όνομα του Καρά-Μπαμπά Σουλτάν ο οποίος ήταν θαμμένος εκεί.

Κεκλιμένα επίπεδα ,πολυγωνικοί προμαχώνες ,τυφεκιοθυρίδες με ημικυκλικό σχήμα , την μεγάλη υδατοδεξαμενή και τα δυο κανόνια.

Η θέα από το φρούριο είναι εκπληκτική.

 ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟ

ΒΑ της Χαλκίδας διατηρείται μικρό τμήμα υψηλών αψίδων που μετέφεραν νερό στην πόλη της Χαλκίδας από τα το φαράγγι Χάβος των  Καμπιών. Τμήματα του υδραγωγείου διασώζονται σε όλο το μήκος της διαδρομής.

Ψηφιδωτά

Στο χώρο του εργοστασίου Δάριγκ βρέθηκαν θαυμάσια ψηφιδωτά ρωμαϊκής  παλαίστρας

ΤΖΑΜΙ

Μετά την γέφυρα του Ευρίπου διατηρείται σε άριστη κατάσταση τέμενος του Εμιρζαδέ. ΄Εξω από το τζαμί υπάρχει κρήνη με επιγραφή γλυπτών γραμμάτων

                                                                            ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΟΥ

Ο Εύριπος είναι ο πορθμός ο οποίος χωρίζει την Εύβοια από την Βοιωτία και είναι γνωστός από την αρχαιότητα για τα ρεύματα του τα οποία αλλάζουν φορά κάθε έξι και κατά περιόδους γίνονται γρήγορα.

Για την επίλυση αυτού του αινίγματος ασχολήθηκαν και κατά την αρχαιότητα – αλλά κα μεταγενέστερα – ο Αριστοτέλης, ο Στράβων, ο Πομπώνιος Μέλας, ο Τίτιος Λίβιος , ο Σουίδας, ο Πλίνιος, ο Σενίας κλπ. Κατά μία επιπλέον άποψη ασχολήθηκε με το φαινόμενο και ο Εύριπος. Όμως το όνομα του πορθμού οφείλεται μάλλον στα δυο συνθετικά ‘ευ’ + ‘ριπή’.

Μετά από μελέτες βγήκαν τα εξής συμπεράσματα:

1)      Το κανονικό ρεύμα τρέχει επί 23-24 ημέρες σύμφωνα με τις συζυγίες της σελήνης, έξι ώρες προς βορρά και έξι ώρες προς νότο.

2)      Το  ακανόνιστο ρεύμα (τα τρελά νερά) εμφανίζεται κατά τον τετραγωνισμό της σελήνης και διαρκεί δυο έως τρεις ημέρες. Αυτή την περίοδο το ρεύμα μεταβάλλεται έως και πέντε φορές την ώρα, άλλοτε 12 ή και περισσότερες φορές το 24ωρο. Κάποιες φορές παραμένει στάσιμο για μισή ώρα  και άλλοτε διατηρεί για 12 ώρες την ίδια φορά. Η ταχύτητα του ακανόνιστου ρεύματος κυμαίνεται από 1-2 μίλια την ώρα.

Σύμφωνα με την επικρατέστερη θεωρία το φαινόμενο οφείλεται στην διαφορά ύψους ανάμεσα στην λεκάνη του Βορείου και του Νοτίου Ευβοϊκού σε συνδυασμό με τις επιδράσεις της σελήνης. Κάτ’ άλλους το φαινόμενο οφείλεται στην δημιουργία διαφορετικού επιπέδου του νερού εξ’ αιτίας της επίδρασης της σελήνης.

Τον προηγούμενο αιώνα ο πορθμός επλατύνθη στα 40 μέτρα και τον βάθυναν 8,5 μέτρα χωρίς να επηρεαστεί το φαινόμενο.

Κατά την άποψη του Έλληνα γεωλόγου Ευάγγελου Καμπούρογλου, το στενό δεν υπήρχε κατά την  πρώιμη αρχαιότητα και οφείλεται σε ρήγμα (γεωλογικό φαινόμενο).

                                                                 ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

                                                           ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΥΒΟΙΑ

Από την Χαλκίδα μπορούμε να κάνουμε ενδιαφέρουσες διαδρομές σε κοντινές αποστάσεις. Στην απέναντι πλευρά της πρώην Βοιωτικής ακτής και στον δρόμο για Αθήνα από την παλαιά γέφυρα 3 χιλιόμετρα μετά την Χαλκίδα στρίβοντας στην δεξιά παράκαμψη ρου δρόμου