Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΚΑΡΥΣΤΙΑ

Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΚΑΡΥΣΤΙΑ

Θ. ΘΕΟΧΑΡΗΣ

Ολόκληρη η νοτιοευβοική γή έχει κάτι απ’ τα καλύτερα Ευβοϊκά κομμάτια. ΄Εχει προπάντων κάτι το δικό της. Οι πλαγιές της δίκορφης Όχης, τα αιωνόβια πλατάνια, οι ελαιώνες, το κελάρισμα του βιαστικού νερού κι οι καταρράχτες, τα γραφικά ερημοκκλήσια, οι ρεμματιές, τα φαράγγια κι’οι σπηλιές του βουνού και των ακτών, προσφέρονται σα παραμυθένιες αγκαλιές στο κουρασμένο πεζοπόρο. Μαγεύεται απ’ την ομορφιά του τοπίου, την άγρια μεγαλοπρέπεια της φύσεως και την ασυνήθιστη μορφολογική διάπλαση των όγκων του βουνού.

Εκεί πέρα, πάνω απ’ το Καβοντόρο, σώζεται παμπάλαιος ναός του Ποσειδώνα, σαν υπόσχεση καλού ταξιδιού στα επικίνδυνα τούτα μέρη. Κοντά του βρέθηκε και προιστορικό φυλάκιο με Κυκλώπεια τείχη, για τη δουλειά του οπτικού τηλέγραφου. Εκείθε στάλθηκε αυθημερόν το μήνυμα στις Μυκήνες πως πάρθηκε η Τροία.

  Εκεί σ’ αυτήν την απροσπέλαστη Αιγαιώτικη ακτή του Καβοντόρου, συναντά κανείς ολόκληρη σειρά παρακτίων σπηλαίων που απλώνονται κατά διαστήματα στην ίσαλο γραμμή των βραχωδών ακτών μέχρι και πέρα του μικρού όρμου πούναι γνωστός ως “Φώκια της Σπαρτιάς”, κάτω απ’ το χωριό Καλλιανοί. Σ’ όλη τη περιοχή της Όχης και στις ακτές του Καβοντόρου θα βρήτε πάνω από είκοσι ερημοσπηλιές, μικρές και μεγάλες, άγνωστες και ανεξερεύνητες γεμάτες μυστήριο και αγριοπερίστερα. Κανά δυό έχουνε εξερευνήσει σι σπηλαιολόγοι μας άλλες πάλι τις επισκέπτουνται οι ψαράδες και οι κυνηγοί των κοντινών χωριών, χωρίς να τολμούν να προχωρήσουν στ’ ανεξερεύνητα βαθειά θαλάμια τους.

Βορειοανατολικά του χωριού Καλύβια της Καρύστου, σε μια θαυμάσια τοποθεσία, βρίσκεται το ξωκκλήσι της Αγίας Τριάδος που το σκιάζουν πελώρια αιωνόβια πλατάνια. Εκεί βγαίνει το μεγάλο κεφαλάρι που τροφοδοτεί ολόκληρη ρεμματιά και σήμερα τη πόλι της Καρύστου. Σ’ αυτή τη παραδεισένια τοποθεσία βρίσκεται η περίφημη σπηλιά της Αγίας Τριάδας για την οποία κυκλοφορούν ένα σωρό φήμες στα γύρω χωριά. Είναι αρκετά μεγάλη και λαβυρινθώδης. Με τον ιδιόρρυθμο όμως και όμορφο σχηματισμό της σε κάνει να νομίζεις πως είναι τεχνητή. Εισέρχεσαι από το εξωτερικό στόμιο, περνάς από ένα μακρύ και κατηφοριστό τούνελ - διάδρομο, σκοτεινό μα ευθυγραμμισμένο που σου θυμίζει παληό υπόγειο ορυχείο μαρμάρου. Εκεί συναντάς ένα μικρό διάδρομο που σε οδηγεί σε άλλη στοά που στα δεξιά της χαίνει βάραθρο βάθους οκτών μέτρων απ’ όπου ακούς παφλασμούς νερού. Κατεβαίνοντας με ευκολία στο πυθμένα του βαράθρου βρίσκεσαι σε μιά θολωτή αίθουσα με διαδρόμους που σε οδηγούν σε πανύψηλες στοές με θόλου ς γεμάτους πολύχρωμους σταλαχτίτες και νοιώθεις κατάπληξη και θαυμασμό.

  Είναι παρήγορο το ενδιαφέρον που επέδειξαν γύρω από τα θαυμάσια αυτά φαινόμενα της Ευβοικής Γής εκλεκτοί λογοτέχναι κι ερευνηταί όπως οι Τάσος Ζάπας, Κ. Μαστρογιάννης, Ι. Σαρρή ς, Κ. Στούρνας, Θ. Παπαμανώλης, Κ. Καρακώστας κ.α., από τους οποίους μαθαίνουμε πώς, εκτός από αυτά που είδαμε, υπάρχουν και πολλά άλλα σπήλαια όπως το “Μπρέττι” ανατολικά της εκκλησιάς Άγ. Σωτήρος, στη βραχονησίδα “Λάφια” παρά το Μαρμάρι, του “Γκιούλη” βορινά της Αγίας Τριάδας, του “Γιαννή” κοντά στο Μελισσώνα, το ‘Αρχίο” πλάι στον Άγιο - Δημήτρη, τη “Μελισσότρυπα”, το “Δρογγάρι” προς το Γιαννίτσι κ.α.

Είναι δύσκολο να μετρήση κανείς τις τόσες σπηλιές στην Εύβοια. Μιά μεγάλη φρεατώδης σπηλιά είναι εκεί στην αρχαία ακρόπολι Φιλάγρα. Είναι και τόσες άλλες όπως και άπειρο πλήθος από καταβόθρες πού, όπως και τα σπήλαια, ανήκουν σε καρστικά φαινόμενα.

Σε μια έρημη περιοχή της Κύμης βρίσκεται το σπήλαιο “Βολάρι “. Ευπρόσιτο και μεγαλοπρεπές όμως είναι το σπήλαιο της “Χηλής” ή “Χοιλής” όπως λέγεται το μικρό νησάκι με το ψαράδικο συνοικισμό αντίκρυ της Χηλής. Από τη Κύμη η Χηλή απέχει με κουπί μιά ώρα. Οι ψαράδες θα σας οδηγήσουν πρόθυμα στη σπηλιά πούχει πλάτος 30 μέτρα και μάκρος 40, με ωραίους σταλακτίτες. Τα ανοιχτά στόμια, σαν πελώριες ορθάνοιχτες πόρτες, αφήνουν άφθονο το φώς της ημέρας και νομίζετε πως βρίσκεσθε σε ξένο πλανήτη. Το δάπεδο του σπηλαίου επίπεδο και μαλακό μαρτυράει για κάτι προσπάθειες των ντόπιων να βρούνε κρυμμένους θησαυρούς. Απ’ όλες τις Ευβοίκές σπηλιές έχει το μεγαλύτερο άνοιγμα και το περισσότερο φώς.

Αρκετοί κυνηγοί και ψαράδες ξεπέφτουν ως τις παράκτιες σπηλιές με τους κατατρυπημένους βράχους. Οι πρώτοι εκστρατεύουν με βάρκες στη κυνηγετική περίοδο για τ’ αγριοπερίστερα που φκιάνουν τις φωλιές τους ψηλά στους θόλους των σπηλαίων, ανάμεσα στις σχισμάδες των βράχων και στους σταλαχτίτες και πετούν τρομαγμένα, όταν ακούν τις τουφεκιές που πολλαπλασιάζονται με την ηχώ της σπηλιάς. Οι άλλοι, οι ψαράδες, ξεπέφτουν ως εκεί με τις βάρκες τους κανένα πρωινό ή βραδάκι με μπουνάτσες, αφού ρίξουν τα δίχτυα τους και τα παραγάδια τους στ’ ανοιχτά, για κανένα θαλασσινό, για κανένα χταπόδι ή καβούρι, ή τα μεσημεράκια για δροσιά, χώνουνται με τις βάρκες μέσα στις σπηλιές, στρώνουν το λιτό τους τραπέζι πάνω στους βράχους και χαίρονται το ψωμί, τη δροσιά ·και την ομορφιά των σπηλαίων που αντηχούνε απ’ τους παφλασμούς των κυμάτων σαν ορμούν στις σχισμάδες των βράχων. Νοιώθουν, έστω για λίγο, μια παιδική χαρά, μια ψυχική έκστασι στη στοργική αγκαλιά της μεγάλης μάννας, της γής.

Οι πηγές και οι σπηλιές της Εύβοιας είναι γωνιές υπέρτατη ς γαλήνης και όνειρο ομορφιάς. Είναι τα πιο άγνωστα μα και τα πιό ενδιαφέροντα και περίεργα

φαινόμενα της Ευβοϊκής Γής που περιμένουν τους ειδικούς σπηλαιολόγους για να ανακαλύψουν τα μυστικά τους.

(Ευβοικός Λόγος, Τχ.6 1958)