Λάτα
Βρίσκεται στο ανατολικότερο σημείο
του δήμου Ταμυναίων και είναι χτισμένο στις πλαγιές δύο λόφων.
Την ονομασία του την οφείλει σε
Βυζαντινό ή Αρβανίτη γαιοκτήμονα της περιοχής.
Κτίστηκε, μάλιστα, στις αρχές του 15ου
αιώνα από Αρβανίτες που προσκλήθηκαν από τους Βενετούς κυρίαρχους του νησιού, ώστε να το εποικήσουν
και παράλληλα να το προστατεύουν από τις τούρκικες ή άλλες επιδρομές.
Σε χείμαρρο που βρίσκεται κοντά στον
οικισμό, αποκαλύφθηκε μικρό σπήλαιο, στο εσωτερικό του οποίου υπήρχε – και περισυνελλέγη –
κεραμικό υλικό της νεολιθικής περιόδου, όπως
ο Αδαμάντιος Σάμψων εκτιμά.
Λίγο μετά το ’21 (στα 1830) είχε 7
οικογένειες, σύμφωνα με απογραφή του
απεσταλμένου στον ευβοϊκό χώρο Ν. Καλογερόπουλο. Μερικές δεκαετίες αργότερα,
ως οικισμός που ανήκε στο Δήμο Δυστίων με έδρα το Αλιβέρι, αναφέρεται να
έχει 106 κατοίκους.
Με τον οικισμό του Λάτα δοσοληψίες
είχε και ο Νικόλας Κριεζώτης. Σχετικά, ο Κ. Γουναρόπουλος σημειώνει: «Ο Νικόλας
Κριεζώτης κατέφυγε στο χωρίον Λάτα, αφού
απεπεύφθη από τη μονή Λευκών, όπου ευρισκόταν. Και αυτό, γιατί ησχολείτο με την
κατασκευήν ξύλινων μαχαιρίων και πυροβόλων. Στο Λάτα ην η αδελφή της μητρός
του, σύζυγος του Αντωνίου Μπάνου. Εκεί, έδειρε κάποια παιδία. Η θεία του τον
επήγε εις την Χαλκίδα να εργαστεί, μα έδειρεν το παιδίον
κάποιου Τούρκου.» Στη συνέχεια, ξαναεπιστρέφει στο σπίτι της θείας του, μα γρήγορα
το ζώνουν τρεις Τούρκοι ιππείς, που εναγωνίως τον αναζητούν για να τον
συλλάβουν.
Τι άλλο θα μπορούσε να κάμει ο
καλός του θείος από το να τον κρύψει και
να τον φυγαδεύσει! Ε, λοιπόν, αφού γλίτωσε τη σύλληψη του ανεψιού του από τους
άγριους διώκτες του, τον τραβά στην Κύμη, στον οικογενειακό του φίλο
Κωνσταντίνο Κυπαρισσού. Αυτός με τη σειρά του τον περνά στην ελληνική Πέργαμο
της Μικράς Ασίας όπου εργάζεται ως βοσκός ή επιστάτης σε ποιμνιοστάσια αρχόντων
της περιοχής. Από εκεί, επιστρέφει στην ευβοϊκή γη λίγες εβδομάδες μετά την έκρηξη της Επαναστάσεως και καταφέρνει
συντόμως να γίνει ο Μέγας και πολύς Νικόλας Κριεζώτης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου