Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΚΟΝΤΟΣΤΑΥΛΩΝ
Τη μέρα αυτή γινόταν στην Αθήνα συλλαλητήριο από τους αντιπάλους του Τρικούπη. Χιλιάδες Αθηναίοι συγκεντρώθηκαν στο πεδίο του Άρεως για να διαμαρτυρηθούν για τα φορολογικά μέτρα της κυβέρνησης Τρικούπη. Κι ενώ ο διευθυντής της αστυνομίας ετοιμάζεται να δώσει εντολή στους άντρες του, να διαλύσουν τους διαδηλωτές, εμφανίζεται ξαφνικά ο διάδοχος Κωνσταντίνος και διατάζει τους αστυνομικούς να απομακρυνθούν από το χώρο του συλλαλητηρίου.
ΠΟΛΙΤΕΥΤΩΝ ΚΑΡΥΣΤΙΑΣ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ.
Γράφει ο Κώστας Σγούρος.
ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΔΡΟΜΕΣ
8 Ιανουαρίου 1895. Μέρα σημαδιακή για την πατρίδα μας. Είναι η μέρα που θα σημάνει την αρχή του τέλους του μεγάλου Έλληνα πολιτικού Χαρίλαου Τρικούπη και που θα μας οδηγήσει στην εθνική ταπείνωση του 1897 και στο μαρασμό του «κρατιδίου της Μελούνας».
Την ίδια μέρα ο Χαρίλαος Τρικούπης, οργισμένος, ανεβαίνει στ' ανάκτορα και διαμαρτύρεται έντονα στο βασιλιά Γεώργιο για την ανάμειξή του διαδόχου σε πράγματα ξένα προς τα καθήκοντά του. Ο
βασιλιάς απάντησε ξερά ότι ο διάδοχος δικαιούται να παρευρίσκεται παντού και να ενεργεί όπως ο ίδιος νομίζει για την αποκατάστασή της τάξης, χωρίς να έχει ανάγκη να πάρει άδεια από τους υπουργούς. Ο Τρικούπης χαρακτήρισε την αντίληψη αυτή ως παραβίαση των συνταγματικών θεσμών της χώρας. Ανταλλάχτηκαν τότε βαριές φράσεις ανάμεσα στους δυό άντρες κι ο Έλληνας πρωθυπουργός αποχώρησε αφού έδωσε την παραίτησή του.
Ο Γεώργιος σχημάτισε κυβέρνηση από προσωπικότητες με πρωθυπουργό τον μέχρι τότε πρεσβευτή της Ελλάδας στο Λονδίνο Νικόλαο Δεληγιάννη. Η κυβέρνηση πήρε αμέσως εντολή διάλυσης της Βουλής και προκήρυξε εκλογές για την 16η Απριλίου 1895.
Έτσι η άνοιξη του 1895 βρίσκει τους Έλληνες διχασμένους από τον κομματικό φανατισμό. Οι κομματάρχες του Θεόδωρου Δεληγιάννη και του Τρικούπη οργιάζουν σ' όλη τη χώρα, και φυσικά δεν ήταν δυνατόν να υστερήσουν οι Ευβιώτες. Οι εκλογές στην Εύβοια γίνονται τότε σε πέντε περιφέρειες. Έτσι είχαμε τους βουλευτές Χαλκίδας, βουλευτές Επαρχίας Καρυστίας, Επαρχίας Ξηροχωρίου, Επαρχίας Σκοπέλου και των Νέων Ψαρών (της Ερέτριας).
Στην επαρχία Καρυστίας έχουμε τον Αλέξανδρο Κοντόσταυλο στο Δύστο, τον Παναγιώτη Λεβέντη και το Νικόλαο Μπαλάφα στο Αλιβέρι, το Γεώργιο Μύρμηγκα στο Αυλωνάρι και τον Ιωάννη Στεφάνου στην Κύμη. Ήταν οι σπουδαίοι πολιτικοί μονομάχοι της Καρυστίας, με κορυφαίο τον Αλέξανδρο Αλεξάνδρου Κοντόσταυλο, που 'χε γίνει αρκετές φορές βουλευτής και υπουργός, πρώτα με το κόμμα του Κουμουνδούρου και μετά με το Χαρίλαο Τρικούπη. Στις εκλογές του 1895 ο Αλ. Κοντόσταυλος, διαφωνώντας με την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης Τρικούπη, κατέβαινε σαν αντίπαλος του μεγάλου πολιτικού του Μεσολογγίου. Με το Δεληγιάννη ήταν κι ο Παναγιώτης Λεβέντης καθώς και ο Ιωάννη Στεφάνου.
Πιστός του Τρικούπη, φανατικός κιόλας οπαδός του, ήτανε ο Νικόλαος Μπαλάφας από τ' Αλιβέρι. Επίσης με τον Τρικούπη κατέβαινε κι ο μεγάλος πολιτικός του Αυλωναρίου ο Γεώργιος Μύρμηγκας.
Στον προεκλογικό αγώνα έγιναν πραγματικά όργια εναντίον των υποψηφίων του Τρικούπη και κύρια εναντίον του Ν. Μπαλάφα. Και βέβαια οι αντίπαλοι του Τρικούπη έχοντας μαζί τους τον κρατικό μηχανισμό, ετοίμαζαν εκλογές βίας και νοθείας. Να τι γράφει ο Γιάννης Κορδάτος σχετικά στην «Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας - τόμος Β' σελ. 534». «Αν και η Κυβέρνηση Θ. Δεληγιάννη ήταν υπηρεσιακή, όμως έγιναν επεμβάσεις και νοθείες. Τα όργανα της εξουσίας είχαν τρομοκρατήσει την ύπαιθρο. Όλοι οι αντίπαλοι του Τρικούπη ήταν ευνοούμενοι της χωροφυλακής. Τα μίση και πάθη είχαν οξυνθεί τόσο πολύ, που πολλοί τρικουπικοί που διέμεναν μακριά από το Μεσολόγγι και τα γύρω χωριά τους να μην μπορούν να ξαναγυρίσουν στον τόπο τους και έτσι δεν ψήφισαν.... Μα και στις άλλες επαρχίες τα ίδια γίνονταν».
Τα ίδια γίνονταν και στην Καρυστία. Μόνο που το πάθος που είχαν οι αντίπαλοι του Τρικούπη για να εκλεγούν τους έκανε να πολεμούν και μεταξύ τους, θα αναφέρω ένα «χαριτωμένο περιστατικό που συνέβη στο Οριό. Ο τοπικός κομματάρχης Αγαθοκλής Μπενέτος, μαθαίνει τρείς μέρες πρίν τις εκλογές, ότι ο κουμπάρος του δικηγόρου της Κύμης Δ. Ζαχαρόπουλος, από τον οποίο έπαιρνε «γραμμή» υποστηρίζει τον Αλ. Κοντόσταυλο, ενώ αυτός πίστευε ότι ήταν αντίπαλός του. Στέλνει λοιπόν γράμμα για να μάθει τι γίνεται; «Εν Οριώ τη 13 Απριλίου 1895. Κύριε κουμπάρε Ζαχαρόπουλε. Απόψε έμαθαν ότι υποστηρίζετε το κόμμα του Κοντόσταυλου και δεν ήξεραν τι να κάμω. Από ποιο κόμμα να πάγω. Να μας γράψεις όσο πιο σύντομα να συνδράμω. Περιμένω απάντησή σας χωρίς άλλο με τον επιφέροντα την επιστολή μας Α.Σ. Μπενέτος».
Και φθάνει την άλλη μέρα η απάντηση του κουμπάρου «Φίλε Αγαθοκλή, είναι ψέμα, διότι ημείς πολεμούμε τον Κοντόσταυλον και να ρίξετε μαύρον και να τον πολεμήσετε όσον ημπορείτε. Εγώ ανήκω εις το άλλο κόμμα του Λεβέντη». Και στον ίδιο φάκελο, σημείωμα του Αλέξανδρου Πιπινέλη προς τον Α. Μπενέτο « Φίλε Αγαθοκλή, εγώ ανήκω επίσης στο κόμμα του Λεβέντη. Σε παρακαλώ δε και εγώ όπως και ο κύριος Ζαχαρόπουλος να δώσετε λευκήν ψήφον του κυρίου Στεφάνου μυστικά και θέλετε μας υποχρεώσετε. Ο φίλος σας Αλέξανδρος Πιπινέλης».
Όλοι «φίλοι» λοιπόν κι αντίπαλοι του Τρικούπη, αλλα πρωταρχικό μέλημα, η επικράτηση του «δικού» μας υποψηφίου, κι όπως ασφαλώς θα σκέφτεστε, εκατό χρόνια μετά και τίποτα δεν έχει αλλάξει.
Ας είναι όμως. Στις εκλογές της 16 Απριλίου 1895 όλοι έμειναν ευχαριστημένοι. Εκλέχτηκαν κι οι τρείς: Λεβέντης, Στεφάνου, Κοντόσταυλος. Αυτοί ήταν οι νικητές. Ο μεγάλος όμως νικητής ήταν ο Αλέξανδρος Κοντόσταυλος, ο οποίος αποδείκνυε για μια ακόμη φορά ότι με όποιο κόμμα κι αν πήγαινε εκλογόταν βουλευτής. Ήταν χωρίς αμφισβήτηση, παντοδύναμος κι αχτύπητος , ο πρώτος πολιτευτής του προηγούμενου αιώνα, όχι μόνο στην Καρυστία αλλά και σ' ολόκληρη την Εύβοια.
Η οικογένεια Κοντόσταυλου
Αλέξανδρος Π. Κοντόσταυλος
Ο Αλέξανδρος Α. Κοντόσταυλος ήταν γόνος «ευγενούς χιακού οίκου», καταγόμενον από την Κων/πολη από την οποία ήρθε και εγκαταστάθηκε στη Χίο, μετά την Άλωση της Πόλης.
Το επίθετο αποδίδει ανώτατο μη κληρονομικά στρατιωτικό αξίωμα του Βυζαντινού στρατού, στο οποίο απορροφήθηκε το παλαιότερο οικογενειακό επώνυμο. Ο οίκος των Κοντόσταυλων ανήκε στη «Δωδεκάδα» του χιακού αρχοντολογίου, αμέσως μετά την «Πεντάδα» και πρίν από την «Εικοσάδα». Στο οικόσημο της οικογένειας απομνημονεύεται το παλαιό αξίωμα με τα διακριτικά του.
Στην Χίο οι Κοντόσταυλοι ασκούσαν κατά τους πρώτους αιώνες μετά την Άλωση το ιατρικό επάγγελμα και αργότερα, πρίν το 1821 την εμπορία.
Πρώτος γνωστός Κοντόσταυλος, ο Πανταλέων Λ. Κοντόσταυλος που γεννήθηκε στη Χίο στα μέσα του 18ου αιώνα και ασκούσε την εμπορία στην Τεργέστη, με μεγάλη επιτυχία.
Γιός του ο Αλέξανδρος Π. Κοντόσταυλος, που γεννήθηκε στη Χίο την πρωτοχρονιά του 1789 και πολύ μικρός το 1803, ακολούθησε τον πατέρα του στην Τεργέστη. Σπούδασε στην Μπολόνια και στην Αγγλία, όπου έφτιαξε τον πρώτο ελληνικό οίκο με την επωνυμία «Κοντόσταυλος και Σία», με συναλλαγές στον ευρύτερο ευρωπαϊκό και μεσογειακό χώρο.
Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία στην Τεργέστη και εργάσθηκε δραστήρια για την ενίσχυση της Ελληνικής Επανάστασης. Κατά την καταστροφή της Χίου, κι ενώ αυτός βρισκόταν στη Μάλτα, σφαγιάστηκε μεγάλος αριθμός μελών της οικογένειας του. Μαζί τους κι η μητέρα του Ιουλία Κοντόσταυλου.
Ετσι η οικογένεια Κοντόσταυλου, δεν πρόσφερε μόνο σε έργο, αλλά και σε αίμα, για τη λευτεριά της πατρίδας μας.
Ο Αλέξανδρος Π. Κοντόσταυλος ήταν φίλος των Κουντουριώτηδων, αλλά και του κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια. Έγινε μέλος του συμβουλευτικού πολιτικού και νομοπαρασκευαστικού σώματος «Πανελλήνιον» στις 29 Μαρτίου 1828. επίσης Έφορος του Εθνικού Νομισματοκοπείου (Σεπτέμβρης 1829 - Μάιος 1830) και συνδιευθυντής της Εθνικής Χρηματιστικής Τράπεζας (Φεβρουάριος 1828 - Ιούνιος 1830. Μάλιστα με ενέργειές του αγοράστηκαν τα μηχανήματα, με τα οποία λειτούργησε το Εθνικό Νομισματοκοπείο στην Αίγινα και κατασκευάστηκαν υπό την εποπτεία του τα πρώτα ελληνικά νομίσματα. Η πρώτη ελληνική νομισματική μονάδα ονομάστηκε από τον Κοντόσταυλο «Φοίνιξ», με τη συμβολική έννοια της αναβίωσης του Ελληνισμού. Όπως γράφει επιγραμματικά στον απολογισμό του: «ο αργυρός Φοίνιξ ήθελε χρησιμεύσει δια τους πολίτας, δια πολύν ακόμη καιρόν, ως εγκόλπιον μάλλον, παρά ως κεφάλαιον».
Όταν στις 11 του Μάη του 1835 ήρθε ο Όθωνας στην Αθήνα, τον πήγαν στο σπίτι του Κοντόσταυλου, εκεί στην Παλαιά Βουλή, που είναι τώρα το άγαλμα του Κολοκοτρώνη. Αυτό ήταν και το πρώτο παλάτι του Όθωνα για τρία περίπου χρόνια. Στο σπίτι αυτό συνεδρίασε η συνέλευση για πρώτη φορά στις 8 Νοεμβρίου 1843, σε μια ξύλινη αίθουσα. Εκεί συνεδρίαζε πάντα η βουλή ως το 1855, οπότε πήρε φωτιά και κάηκε.
Από το 1838 ο Α. Κοντόσταυλος εγκαταστάθηκε οριστικά στον Πειραιά. Από το 1855 άρχισε να πολιτεύεται στην Επαρχία Καρυστίας της Εύβοιας. Ότι είχε αγοράσει από τον Ομέρ πασά της Καρύστου την περιοχή του Δύστου. Έτσι εξουσιάζοντας τη λίμνη και τη γύρω περιοχή του Δύστου είχε μεγάλη δύναμη στην Καρυστία . Μάλιστα σε λοφίσκο νότια της λίμνης είχε χτίσει οικισμό που σώζεται μέχρι σήμερα. Με το αρχοντικό του Κοντόσταυλου, τα σπιτάκια των υποταχτικών του μέσα σε μάντρα κι έξω απ' αυτήν τα παράσπιτα για τους κολίγους και τα ζώα.
Ο Α. Κοντόσταυλος έγινε βουλευτής Καρυστίας από 7/12/1856 μέχρι 24/5/1859 και από 29/10/1859 μέχρι 16/1/1860. Εκλέχτηκε πρόεδρος της Βουλής από 28/1/1860 μέχρι 6/6/1857. Επί της προεδρίας του αποφασίστηκε η έκδοση των « Αρχείων της Ελληνικής Παλιγγενεσίας» από τα σωζόμενα στη βουλή ιστορικά αρχεία. Προηγούμενα ο Αλ. Π. Κοντόσταυλος είχε γίνει υπουργός οικονομικών στην κυβέρνηση Δ. Βούλγαρη από 5/10/1855 μέχρι2/7/1856.
Πέθανε μετά από μακρά ασθένεια στις 16 Σεπτεμβρίου 1865 στο σπίτι του στην Αθήνα.
Αλέξανδρος Αλεξάνδρου Κοντόσταυλος
Πρωτότοκος γιός του Αλέξανδρου Πανταλέωνος Κοντόσταυλου, ο Αλέξανδρος Αλεξάνδρου Κοντόσταυλος. Ο μεγάλος πολιτικός της Καρυστίας, ο «άρχοντας του Δύστου», γεννήθηκε στην Τεργέστη στις 2 Αυγούστου 1825.
Σπούδασε στην Αθήνα και στο Βερολίνο. Στην αρχή σπούδασε φιλολογία και κατόπιν νομικά και πολιτικές επιστήμες. Αριστούχος (Magna cum Lande) διδάκτορας του πανεπιστημίου του Βερολίνου (1849). Αρχικά σταδιοδρόμησε σαν δικαστικός. Έγινε πρωτοδίκης Αθηνών το 1853 και εισαγγελέας πρωτοδικών το 1858. Παραιτήθηκε τον επόμενο χρόνο. Εκλέχτηκε υφηγητής του Διεθνούς Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Επίσης έγινε τμηματάρχης του Υπουργείου Εκκλησιαστικών και Δημόσιας Εκπαιδεύσεως και γενικός γραμματέας του Υπουργείου Δικαιοσύνης.
Μετά το θάνατο του πατέρα του, το Σεπτέμβρη του 1865 ασχολήθηκε με την πολιτική. Η περιοχή που πολιτεύθηκε ήταν η Καρυστία της Εύβοιας. Έδρα του ο Δύστος, όπου η οικογένεια Κοντοσταύλου είχε μεγάλη έκταση.
Εκλέχτηκε βουλευτής Καρυστίας σε δέκα περιόδους από το 1865 μέχρι το 1898. Ήταν βουλευτής από το 1865 μέχρι το 1868, από το 1869 μέχρι το 1879, από το 1881 μέχρι το 1885, από το 1887 μέχρι το 1892 και το 1895 μέχρι το 1898.
Έγινε υπουργός Δικαιοσύνης από 3/12/1870 μέχρι 28/10/1871, υπουργός Εσωτερικών από 30/6/1871- 28/10/1971 και υπουργός Εξωτερικών από 15/10/1875 μέχρι 26/11/1876 και από 1/12/1876 μέχρι 26/2/1877 σε κυβερνήσεις του Αλεξάνδρου Κουμουνδούρου.
Το Μάιο του 1880 στάλθηκε από τον Κουμουνδούρο πρεσβευτής στο Λονδίνο, για να διεκδικήσει τις ελληνικές απαιτήσεις. Δινόταν τότε μεγάλη μάχη για να δεχθούν οι μεγάλες δυνάμεις την προσάρτηση της Θεσσαλίας και άλλων εδαφών. Τον Ιούλιο του 1881 παραιτήθηκε τηλεγραφικά, όταν πληροφορήθηκε, ότι ενώ αυτός διεκδικούσε τις ελληνικές απαιτήσεις, ο πρόεδρος της ελληνικής κυβέρνησης Αλέξανδρος Κουμουνδούρος ήρθε σε απευθείας συνεννόηση με το Βρετανό πρεσβευτή στην Αθήνα και αποδέχθηκε περιορισμό των ορίων του ελληνικού κράτους, με την προσάρτηση της Θεσσαλίας πλην της περιοχής Ελασσώνας. Από την Ήπειρο προσαρτήθηκε μόνο η περιοχή της Άρτας.
Η είδηση πλημμύρισε με λύπη τον ελληνικό λαό. Ο αποκλεισμός ιδίως των Ιωαννίνων, των οποίων το παρελθόν συνδέθηκε τόσο στενά με την πνευματική ιστορία και τις εθνικές περιπέτειες του ελληνισμού, κίνησε τη γενική αγανάκτηση. Ο Χαρίλαος Τρικούπης εκμεταλλεύεται το γεγονός, επικρίνει με δριμύτητα τον Κουμουνδούρο και κερδίζει τις εκλογές του Ιανουαρίου του 1882. ο Κουμουνδούρος πικραμένος αποσύρεται της πολιτικής και ύστερα από λίγο χρόνο πεθαίνει, τον Φεβρουάριο του 1883.
Στο μεταξύ ο Αλέξανδρος Κοντόσταυλος, αφού έχει ήδη παραιτηθεί από πρεσβευτής της Ελλάδας στο Λονδίνο τον Ιούλιο του 1881, γυρίζει στην Αθήνα, αποχωρεί από το κόμμα του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου και στρατεύεται κάτω από τη σημαία ενός μεγάλου πολιτικού, που το αστέρι του ανατέλλει τότε στο πολιτικό στερέωμα της Ελλάδας, του Χαρίλαου Τρικούπη. Πολιτεύεται και πάλι στην Καρυστία και εκλέγεται βουλευτής τον Ιανουάριο του 1882.
Η κυβέρνηση του Τρικούπη από τον Ιανουάριο του 1882 μέχρι το Φεβρουάριο του 1885 ήταν η πιο μακρόβια από τη βασιλεία του Όθωνα μέχρι τότε.
Ο Χαρίλαος Τρικούπης, γνωρίζοντας τις ικανότητες του βουλευτή Καρυστίας κι εκτιμώντας την προσφορά του στην πολιτική ιστορία της Ελλάδας του εμπιστεύεται το Υπουργείο Εξωτερικών (29/3/1883 μέχρι 19/4/1885) και Δικαιοσύνης (12/7/1883 μέχρι 19/4/1885).
Η κυβέρνηση αυτή του Χαρίλαου Τρικούπη ήταν μια από τις καλύτερες στην ιστορία του ελληνικού κοινοβουλίου, αποτελούμενη από προσωπικότητες, όπως ο Δ. Ράλλης, ο Κ. Λομβάρδος, ο Παύλος Καλλιγάς, ο Αλ. Πετμετζής και ο Δημ. Γρίβας.
Μετά από δέκα χρόνια συνεργασίας, ο Αλέξανδρος Α. Κοντόσταυλος θα διαφωνήσει στο 1892 με τον Χαρίλαο Τρικούπη για την οικονομική διαχείριση των πραγμάτων της χώρας, και θα φύγει από το κόμμα του. Έτσι στις εκλογές της 3ης Μαίου 1892 δεν θα εκλεγεί βουλευτής και θα είναι μακριά από το κοινοβούλιο για τρία χρόνια.
Βέβαια, ακόμη και σ' αυτή την περίοδο, ο μεγάλος πολιτικός της Καρυστίας θα επανέλθει στο ελληνικό κοινοβούλιο σαν εξωκοινοβουλευτικός υπουργός. Ο Χαρίλαος Τρικούπης θα παραιτηθεί το Μάιο του 1893, κάτω από το βάρος της οικονομικής χρεοκοπίας. Θα σχηματιστεί συμμαχική κυβέρνηση Σ. Σωτηρόπουλου και Δ. Ράλλη. Σ' αυτή την κυβέρνηση θα κληθεί να προσφέρει τις υπηρεσίες του ο Αλέξανδρος Κοντόσταυλος ως Υπουργός Εξωτερικών (31/5/1893 μέχρι 30/10/1893) και Εσωτερικών (31/7/1893 μέχρι 30/10/1893).
Στις εκλογές της 16 Απριλίου 1895 ο Αλέξανδρος Α. Κοντόσταυλος θα εκλεγεί για τελευταία φορά στη ζωή του βουλευτής Καρυστίας. Η τελευταία βουλευτική του περίοδος θα λήξει στις 23 Μαρτίου 1898. Είναι ήδη 73 χρόνων, πολύ γέρος για την εποχή εκείνη, που ο μέσος όρος ζωής των ανθρώπων στην Ελλάδα, ήταν κάτω από τα 50 χρόνια.
Δύο χρόνια μετά, στα 1900 θα χάσει την σύντροφό της ζωής του Καλλιόπη, γεννημένη στα 1831, που ήταν κόρη του Γεωργίου Κουντουριώτη. Από το γάμο του απόχτησε μόνο μια κόρη, την Αγγελική (1860-1948) μαζί με την οποία θα περάσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του. «Πλήρης.....» θα πεθάνει στην Αθήνα στις 29 Ιανουαρίου 1909. Η κηδεία του θα γίνει με μεγάλη επισημότητα από την μητρόπολη των Αθηνών, με την παρουσία της βασιλικής οικογένειας, του πολιτικού κόσμου και χιλιάδων λαού, τιμή στον ακέραιο και σοφό πολιτικό της Καρυστίας, τον άρχοντα του Δύστου, που έφυγε, αφήνοντας πίσω του δυσαναπλήρωτο κενό στην πολιτική και διπλωματική ζωή της πατρίδας μας.
Οι τελευταίοι Κοντόσταυλοι
Την ιστορία του Αλέξανδρου Α. Κοντόσταυλου προσπάθησαν να συνεχίσουν χωρίς όμως ιδιαίτερη επιτυχία, δύο μέλη της ίδιας οικογένειας. Ο Αλέξανδρος γιός του Ιωάννη Αλεξάνδρου Κοντόσταυλου, αδελφού του Αλέξανδρου Αλεξάνδρου Κοντόσταυλου και ο Παντίας γιός επίσης του Αλεξάνδρου Α. Κοντόσταυλου του Όθωνα Α. Κοντόσταυλου.
Ο Αλέξανδρος - Ιωάννης Κοντόσταυλος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1860 και πέθανε στην Αθήνα το 1916. Ήταν στρατιωτικός, αντισυνταγματάρχης του Μηχανικού, που έγινα μάλιστα και ο πρώτος διευθυντής της χαρτογραφικής υπηρεσίας στρατού (1897 -1906). Το 1906 αποστρατεύτηκε για να πολιτευθεί στην Καρυστία. Ήταν βουλευτής από 20 Απριλίου μέχρι 17 Μαρτίου 1910.
Ο Παντίας Όθωνας Κοντόσταυλος , γεννήθηκε στη Μασσαλία το 1868 και πέθανε στην Αθήνα το 1922. Απόφοιτος της πρώτης σειράς Ναυτικών Δοκίμων, Σημαιοφόρος το 1888. Έφτασε αντιπλοίαρχος στα 1910. Αποστρατεύτηκε το 1911, με αίτησή του για να πολιτευτεί. Έγινε βουλευτής Καρυστίας το 1912. Στον πρώτο βαλκανικό πόλεμο του 1912-1913, μολονότι βουλευτής, ανακλήθηκε με αίτηση του στο ναυτικό, για να βοηθήσει στον αγώνα. Για τη δράση του προάχθηκε σε έφεδρο πλοίαρχο το 1913.
Οι δύο τελευταία Κοντόσταυλοι έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στο χτίσιμο της ιστορίας της «μεγάλης» οικογένειάς τους, αλλά και της ιστορίας της Εύβοιας. Όμως τα χρόνια έσβησαν τη μνήμη τους. Σίγουρα στην περιοχή του Δύστου κανείς δε τους θυμάται· κι οι γεροντότεροι σαν παραμύθι σου λένε για την ιστορία του Κοντόσταυλου και εννοούν βέβαια ένα, τον Αλέξανδρο Αλεξάνδρου Κοντόσταυλου, τον άρχοντα του Δύστου.
Ο «κακός» Κοντόσταυλος
Ο άρχοντας του Δύστου, ο ακέραιος και σοφός πολιτικός της Καρυστίας. Αυτή είναι η καλή όψη της προσωπικότητας του Αλέξανδρου Α. Κοντόσταυλου. Υπάρχει όμως κι η άλλη· η κακή, η κρυφή όψη, που θα πρέπει να ψάξουμε. Ας δούμε λοιπόν τρεις αναφορές για την ταυτότητα του βουλευτή Καρυστίας.
Πρώτη του Παύλου Καρολίδη από την «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους». Αναφέρεται σε συζήτηση στη βουλή που έγινε στις 12 Μαρτίου 1882 κι ενώ ο Α. Κοντόσταυλος έχοντας αποχωρήσει από το κόμμα του Κουμουνδούρου εκλέχτηκε βουλευτής με τη σημαία του Χ. Τρικούπη. «Οι βουλευτές Θεσσαλίας επιτέθηκαν εντονότερα εναντίον του Κουμουνδούρου, μεταξύ τους και ο πρώην πρεσβευτής στο Λονδίνο Α. Κοντόσταυλος, που είχε προτρέψει τον Κουμουνδούρο να δεχθεί στις αποφάσεις της συνδιάσκεψης στην Κωνσταντινούπολη. Είχε μάλιστα αναφέρει και τις δηλώσεις του Άγγλου Υπουργού Εξωτερικών λόρδου Γκράβινλ, ότι η Αγγλία δεν μπορούσε να βοηθήσει την Ελλάδα χωρίς τη σύμπραξη των άλλων δυνάμεων στη διεκδίκηση των αποκλεισμένων περιοχών στη Θεσσαλία και την Ήπειρο. Αυτός λοιπόν ο πρώην πρεσβευτής κατέκρινε τώρα την πολιτική της έκπτωτης κυβέρνησης με τον ισχυρισμό ότι όσα είπε τα είπε από τη θέση του πρέσβη, ενώ τώρα, ως βουλευτής, είχε το δικαίωμα να επικρίνει το έργο».
Δεύτερη αναφορά από την «Ιστορία του ελληνικού έθνους της Εκδοτικής - τόμος Γ' σελ. 318»: «Τον Οκτώβριο του 1875 ανέλαβε πρωθυπουργός ο Κουμουνδούρος, επικίνδυνος για το βασιλιά. Για πρόσθετη λοιπόν ασφάλεια το Υπουργείο Εξωτερικών είχε ανατεθεί στον Αλέξανδρο Κοντόσταυλο, που δεν φημιζόταν για τις ιδιαίτερα διπλωματικές του ικανότητες, αλλά ήταν γνωστός για τη σλαυοφοβία και αγγλοφοβία του, καθώς και για την τυφλή αφοσίωσή του στο βασιλιά».
Η Τρίτη και πιο σπουδαία αναφορά είναι γραμμένη στην εφημερίδα « Ταμύνα» Αλιβερίου (έτος 1ο, φύλλο 19 της 26 Απριλίου 1892), από τον εκδότη της φοιτητή φαρμακευτικής Δ. Χρυσοστάλη, κατοπινό βουλευτή του Βενιζέλου, γράφει λοιπόν συγκρίνοντας τον Α. Κοντόσταυλο με άλλους υποψήφιους βουλευτές Καρυστίας, μια και ήταν παραμονές εκλογών: «Αγαπητοί συνεπαρχιώται, σκεφθείτε τίνες μέχρι τούδε ειργάστησαν δια το καλό της Επαρχίας μας και τίνες ενώ σας υπόκλεπταν τας ψήφους είτε μεταβαίνοντες εις Αθήνας, εκλείσοντο εις την οικίαν των αδιαφορούντες περί υμών, ποιος από σας τους μικρούς ανθρώπους τους τσαρουχοφορεμένους δύναται να εισέλθη μετά τας εκλογάς εις του κ. Κοντόσταυλου. Βεβαίως ουδείς διότι ο κ. Κοντόσταυλος θα προσποιείται ότι δεν τον γνωρίζει, ή θα τον ερωτήση αν έχη κανένα γράμμα από τον τάδε ή τον τάδε κομματάρχη του» Μάλιστα στο ίδιο φύλλο της εφημερίδας δημοσιεύεται και χαρακτηριστικό σκίτσο συνομιλίας του Κοντόσταυλου με κάποιο χωριάτη.
Θα αναφέρω τέλος ένα περιστατικό που 'γινε αιτία να ματαιωθεί ο γάμος μιας κοπέλας. Ο Ιωάννης Νερούτσος ήταν μεγαλοκτηματίας από το Ωρολόγι. Είχε λοιπόν οικονομικές διαφορές και με τον Κοντόσταυλο. Υπέγραψε λοιπόν κάποιο συμβόλαιο στις 22 Σεπτεμβρίου 1894. Μετά από δυό χρόνια ο Ι. Νερούτσος έχοντας οικονομικές δυσκολίες δεν μπορούσε να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του απέναντι στον Α. Κοντόσταυλο. Και βέβαια αυτός του έκανε αγωγή στο πρωτοδικείο Χαλκίδας την 10η Αυγούστου 1896.
Ο Ι. Νερούτσος όμως εκείνη την εποχή ετοιμαζόνταν για το γάμο της κόρης του. Έστειλε λοιπόν στον Κοντόσταυλο τηλεγράφημα παρακλητικό: «Κοντόσταυλον - οδός Ακαδημίας - Αθήνας. Ένεκα προσημειώσεως κτημάτων μου, ματαιούται γάμος δευτέρης θυγατρός μου , δια παρακαλώ θερμώς, όπως παραγγέλλετε ενταύθα αντιπρόσωπόν σας άρη ταύτην και με υποχρεούται, αφού η διεξαγωγή έχει τελειώση, απάντησις πληρωμένη Ι.Ν.» Βέβαια αυτά τα πράγματα δεν γινόντουσαν και φυσικά ο γάμος ματαιώθηκε.
Μνήμη Κοντόσταυλου
Σήμερα, βέβαια δεν έχει μείνει τίποτα, ούτε από τον κακό, ούτε από τον καλό Κοντόσταυλο. Μια γέφυρα, στη μέση του κάμπου των Λεπούρων, να μας θυμίζει το πέρασμά του, τα ερείπια του αρχοντικού του δίπλα στον κάμπο του Δύστου , η οδός Κοντόσταυλου στο Αλιβέρι. Αυτά όλα κι όλα. Οι λίγοι γέροι που τον θυμούνται στα χωριά της Καρυστίας, μιλάνε για τον Κοντόσταυλο σαν να ήταν η ζωή του παραμύθι. Κι όταν θέλουν να σου πουν ότι παριστάνει το σπουδαίο, λένε: «από ποιού είσαι, από του Κοντόσταυλου το σόι;»
Του Κοντόσταυλου, του ανθρώπου που συνδέθηκε στενά με όλους τους πρωθυπουργούς του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα και που αποτέλεσε, χωρίς αμφισβήτηση τη μεγαλύτερη πολιτική φυσιογνωμία στη Νεώτερη Ιστορία της Εύβοιας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου