ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ
Τα τελευταία ευρήματα που ήρθαν στο φως, τα
παλαιοντολογικά ευρήματα των Καμπιών
αλλά όλα τα παλαιότερα που έχουν έρθει στο φως της επιφάνειας, μας δίνουν
μια εικόνα για το πώς ήταν η Εύβοια
μερικά εκατομμύρια χρόνια πριν και ειδικά την πλειόκαινο υποπερίοδο του
καινωζοικού αιώνα. Ο καινωζοικός αιώνας είναι ο τελευταίος γεωλογικός αιώνας ο
οποίος ξεκίνησε 60 εκ. χρόνια πριν και συνεχίζεται έως σήμερα. Στα όρια μεταξύ του μεσοζωικού και του
καινοζωικού αιώνα έγιναν απότομες αλλαγές και άλλαξαν οι συνθήκες που
κανονίζουν την σύνθεση, την ύπαρξη και τη διαβίωση της χλωρίδας. Βγήκαν από την
θάλασσα ή αποτελείωσαν τον σχηματισμό τους οι μεγάλες οροσειρές της γης. Οι
αλλαγές που έγιναν στον φυτικό και ζωικό κόσμο είναι πολύ σημαντικές. Τα
σημερινά είδη φυτών πήραν την θέση που έχουν σήμερα, ενώ εξαφανίστηκαν τελείως
τα μεγάλα σαυροειδή ερπετά (δεινόσαυροι κλπ.).Τα ευρήματα ειδικά των Καμπιών
της πλειόκαινου υποπεριόδου μας δίνει και μια εικόνα για την περιοχή.
Το κλίμα ήταν τροπικό. Πολύ πυκνά δάση, οργιώδης βλάστηση και πολλά νερά. Ο
τάπιρος αν και δεν είναι δεινός κολυμβητής ζούσε σε μέρη που υπήρχε πολύ νερό,
ενώ τα μεγάλα φυτοφάγα ζώα που βρέθηκαν ζούσαν σε μέρη με οργιώδη βλάστηση,
μιας και οι ανάγκες τους σε τροφή είναι μεγάλες.
ΚΕΡΑΣΙΑ
Τα
ευρήματα της Κερασιάς επίσης μας δίνουν
μια εικόνα για το περιβάλλον της Εύβοιας. Τα ευρήματα που έχει φέρει στο στην
επιφάνεια ο καθηγητής Χ. Θεοδώρου αφορούν την μειόκαινο περίοδο(6,5εκ.-9 εκ.
χρόνια πριν). Πάνω από 24 είδη ζώων έχουν ήδη βρεθεί και όσο θα συνεχίζονται οι
εργασίες θα βρίσκονται περισσότερα.
ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
Είναι ουσιαστικά το μεταίχμιο της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο
άνθρωπος φτιάχνει εργαλεία και από φυγάδας γίνεται σιγά σιγά κυνηγός και με τα εργαλεία αποκτά ανωτερότητα έναντι
των ζώων.
Στην Εύβοια έχουν παρατηρηθεί, καταγραφεί και μελετηθεί
αδιάψευστα τεκμήρια της ανθρώπινης παρουσίας ήδη από την πρώιμη παλαιολιθική
εποχή. Από όλη την Εύβοια έχουν περισυλλέγει δειγματοληπτικά πολλά
εργαλεία αποκρουσμένου λίθου τα οποία βρίσκονταν επιφανειακά κοντά σε σπήλαια ή σε χαρακτηριστικές επιχώσεις του
Πλειστοκαίνου, όπως ονομάζεται η γεωλογική περίοδος η οποία χρονολογείται εδώ
και περίπου 1,8 εκατομμύρια χρόνια και λήγει με το τέλος της Παλαιολιθικής
εποχής, δηλαδή εδώ και 10.000 περίπου χρόνια.
Τα υλικά κατάλοιπα των παλαιολιθικών ανθρώπων που έζησαν
στην κεντρική Εύβοια επιτρέπουν να
προτείνουμε μια χρονολόγηση στο τελευταίο τμήμα του Πλειστόκαινου και
συγκεκριμένα κατά τη διάρκεια της πρώιμης παγετώδους Wόrm, η οποία
χρονολογείται περίπου εδώ και 120-40.000 χρόνια. Οι θέσεις της κεντρικής Εύβοιας εντάσσονται
αβίαστα στο πρότυπο συμπεριφοράς του παλαιολιθικού νομάδα ο οποίος μην έχοντας
σταθεροποιηθεί σε μόνιμες εγκαταστάσεις μετακινείται από τα πεδινά προς τα
ορεινά και το αντίστροφο, ακολουθώντας την αέναη ενστικτώδη μετανάστευση των
κοπαδιών από άγρια ζώα στο πλαίσιο της εναλλαγής των εποχών του έτους.
ΤΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ
Τα ευρήματα αυτά χαρακτηρίστηκαν ως παλαιολιθικά όχι μόνο λόγω
του γεωλογικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο βρέθηκαν αλλά και λόγω της
τυπολογίας και των τεχνικών κατασκευής τους. Πρόκειται για χαρακτηριστικούς
τύπους της παλαιολιθικής εποχής, κατασκευασμένους με την τεχνική της
απόκρουσης, δηλαδή χτυπώντας την σωστά επιλεγμένη για τις ιδιότητές της πρώτη
ύλη, τον πυριτόλιθο, με έναν κρουστήρα, που συνήθως αποτελούσε ποταμίσια
κροκάλα από συμπαγέστερο και επομένως ανθεκτικότερο πέτρωμα. Από την διαδικασία
αυτή παράγονταν αποκρούσματα τα οποία χρησιμοποιούνταν χωρίς περαιτέρω
κατεργασία για απλές χρήσεις ή υφίσταντο δευτερογενή επεξεργασία με ένα
μικρότερο κρουστήρα, ο οποίος ενίοτε ήταν ξύλινος ή οστέινος, προκειμένου να
λάβουν το κατάλληλο σχήμα για πιο εξειδικευμένες και συγκεκριμένες λειτουργίες:
ξέστρα για να δουλέψουν το δέρμα, γλυφίδες για το οστό ή το ξύλο, οπείς για τη
διάνοιξη τρύπας κ.λ.π. Δίνουν επομένως σημαντικές πληροφορίες για τις
δραστηριότητες που ασκούσε ο παλαιολιθικός άνθρωπος.(Χρήστος Ματζάνας).
ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
Η περίοδος αυτή
ονομάστηκε νεολιθική γιατί ο άνθρωπος άρχισε να λειαίνει τις πέτρες που
χρησιμοποιούσε για την κατασκευή των εργαλείων και των όπλων του.
Στην Ευρώπη ξεκίνησε πριν 6000 χρόνια όταν το κλίμα άρχισε
να γίνεται ίδιο με το σημερινό. Τα ζώα
και τα φυτά εκείνη την περίοδο είναι
σχεδόν ίδια με τα άγρια σημερινά. Είναι
η περίοδος που ο άνθρωπος από νομάδας κυνηγός γίνεται αγρότης και
κτηνοτρόφος. Μια από τις μεγαλύτερες
ανακαλύψεις του ανθρώπου είναι η καλλιέργεια της γης, ενώ η εξημέρωση των ζώων
του παρείχε άφθονο κρέας, γάλα και μαλλί. Με την καλυτέρευση του κλίματος ο
νεολιθικός άνθρωπος χτίζει καλύβες στην ύπαιθρο και δημιουργεί μια νέα
κοινωνική ομάδα ,το χωριό. Η εμφάνιση των χωριών και η κοινωνική ζωή έφερε και
την αρχή του νέου πολιτισμού. Στην εμφάνιση μοιάζουν πολύ με τον σημερινό
άνθρωπο ,και ειδικά στη Μεσόγειο δημιουργείται
«ο αρμονικός δολιχοκέφαλος» ο οποίος
θα δημιουργήσει το σημερινό τύπο «άνθρωπος ο μεσογειακός».
Νέες μεγάλες
ανακαλύψεις δίνουν ώθηση και αλλάζουν εντελώς την μοίρα του ανθρώπινου γένους.
Η πλίθα έδωσε ώθηση στην αρχιτεκτονική,
ενώ στο τέλος της περιόδου άνθισε η γλυπτική, η μουσική και η κεραμική.
Η Εύβοια είναι γεμάτη
από υπολλείματα νεολιθικών οικισμών μιας
και οι συνθήκες ήταν ευνοϊκές. Η συγκέντρωση αυτή των οικισμών έχει σχέση με
την ύπαρξη σπηλαίων και κοιλωμάτων τους πρωίμους χρόνους. Οι ποταμοί ,οι πηγές,
τα εύφορα πεδινά εδάφη που ευνοούσαν της καλλιέργειες, η πλούσια βλάστηση για
την κτηνοτροφία δημιούργησαν από ότι φαίνεται πολύ κοντινούς οικισμούς σε
μικρές αποστάσεις μεταγενέστερα. Δεν είναι τυχαίο που οι σημαντικότεροι οικισμοί
αυτής της εποχή αναπτύσσονται στην ευρύτερη περιοχή του Πισσώνα , των Καθενών,
των Ψαχνών, του Δύστου,
μέρη ακόμα και σήμερα εύφορα και γεωργικά.
Επίσης αυτή την εποχή στην Εύβοια παρατηρείται στροφή στη
θάλασσα και αρχίζει η πρώτη επαφή των κατοίκων της νήσου με το Αιγαίο και την
Αττική. Έντονη κινητικότητα παρατηρείται στα ανατολικά παράλια και ιδιαίτερα
στην Κύμη.
Η ΜΑΝΙΚΑ
Στην περιοχή της Μάνικας, λίγο έξω από την Χαλκίδα στον δρόμο για Νέα Αρτάκη Πέντε
χιλιόμετρα βορειοανατολική της Χαλκίδας
στην περιοχή Μάνικα είναι η πρώτη
πόλη . Η περιοχή έφτασε στην ακμή της ανάμεσα στο 2900π.Χ. έως το 2300π.Χ.και
όπως φαίνεται η ανάπτυξη της οφείλεται στην κατεργασία των μετάλλων. Προκαλεί
έκπληξη το μέγεθος του οικισμού ο οποίος καταλαμβάνει έκταση 800 στρεμμάτων και
έχει χαρακτήρα πόλης.
Ίσως από αυτή την πόλη και την κατεργασία του χαλκού η πόλη
πήρε το όνομά της.
Μεταγενέστερα αναπτύχθηκαν διάσπαρτοι οικισμοί οι οποίοι
συνενώθηκαν και απετέλεσαν την πόλη της Χαλκίδας στην σημερινή της θέση.